Tuesday, 27 May 2014

NA LENG GAM HUNG LHUNG HEN’


            I-Pakaiyu Jesu Christa chu leiya alenlai chun,aseijuite’n ama taojing chu amu’u hinte. Seijuite jong chu tao ding noma ahiuve. Hinla, a Pakai pau chun itobangtah a ataodiu adei ham, chule ipipen athum diu adeipeh em? ti chu ahetnom jal’un, Jesu koma chun, “Kei ho jong taodan neihil’un” tin angeh-taove.
            A Thil ngeh’uchu thilpha ahijal chun, Jesu’n “hitihin taovun” ati : “Vana um ka-Pau, Namin kijahen, Na Leng gam hunglhung hen; Vana nalungdei akibol bangin, leiya jong nalungdei kibol-hen” ti ahi.
Mat 6:9 Hijeh chun hiti hin taovun:

“‘Van’a um ka-Pau, namintheng kijabol jing hen,10 Nalenggam hung lhung hen, Van’a bangin leiset’a nalungdei kim soh hen;11 Tunia kaneh khop diu an neh neipeuvin,12 Eibolseteu ka-ngaidam bangun, Kasuh khelnau ngaidamin;13 Chonset lona thei patepna neilhut dauvin, Agiloupaa konin neihuhdoh jo’uvin,’ tin.” (Matthew 6:9-13)
             I-Pakaiyu Jesu Christa chun, anungjuite jouse hitia chu atao cheh diu adei ahi. Tua, ama tahsana anungjui Christian jouse hitia chu i-taodiu eideipeh’u ahi.
              Taona hi ‘ngaichat thumna sangpen’ ahi. Chule, Hou-lamkai khat in anungjuite ‘taodan’ ahil chu, thupitah, dinpi pen khat ahi. Hijeh hin, hiche ‘taona’ hi Christiante dia ‘Model Prayer’ahitai. Jesu Christa tahsan jouse hi Aseijui ihiuvin, Aseijuite ahilna, taona hi eiho jouse eihilnau ahi. Chule, hiche hi tahsate jouse juiding le nit ding ahi. Hijeh hin, Houbung-miten ‘PAKAI TAONA’ akititan, manchah phapen khat ahitai. Taona imang jing taove.
               Hitia chu,  hiche ‘Pakai Taona’ hi Christian jouse taona ahitan, nangma tah taona ahin, Pathen koma nataova, “Pakai, NA LENG GAM HUNG LHUNG HEN” tia nathum jing ahitai. Chule,
‘PAKAI TAONA’ a “NA LENG GAM HUNG LHUNG HEN” tihi Christa tahsan jousen thumding pen jong ahi. Hichu, Pathen lungdei ahi. Hijeh achu, ‘NA LENG GAM HUNG LHUNG HEN’ ti-bana, nathumbe ding chu,“Vana nalungdei akibol bangin, leiya nalungdei kibol-hen” ti ding ahi.
    Pakai Jesu’n, “Pa lungdeilam bol hi kakinpipen ahi” ati. Hichu eiho kinpen jong ahi.
       Pa-lungdei chu ipipen ham?
      “Pa Lungdei” chu “ALenggam hunglhun ding” ding hi ahi.
      ‘ALenggam’ chu iti hunglhun ding ham?
        Lenggam chu ipi hija, itobang ham?
      
               Tu'n ' NA LENG GAM HUNG LHUNG HEN' tihi vechilute :
         Pathen thu Bible hi simtahtah ding, abula pat a ajona gei sima kholchilding ahi. Hinna thu ahin, hetding ahi.
Bible hi Lhagao(Pathen) thu ahi jeh in, Lhagao Theng kivona kholchil, simsoh jengding, hetchil gotding ahi. 'Hinna thu' ahin, hetteiding ahi.
        ' NA LENG GAM HUNG LHUNG HEN' kitina'a
1. ‘NA’  kiti hi ‘Pathen’ tina ahin, ‘NA LENGGAM’ kitihi ‘PATHEN LENGGAM’ tina ahi.
          ‘PATHEN’-tah khatseh tahsante ihitaovin, eiho din hilchet angaipoi. Pathen hi thiljouse sempa, nang le kei jong eisempau Pathen ahi. Aumlouva kona thiljouse  umsahpa hin, anopnop aumsahthei, aumjouse jong hi abeisahthei ahi.
           Chule, Pathen hi ‘Atheng chamkim’ ahin, athenglou umkhomlou, ‘chonset-to chengkhomlou ahi. Athu jong ‘atheng le tha-hat tah’ ahi.
            2.         ‘LENG’ kiti chu gamkhat chunga thunei lenpen, agamsunga mite chunga thunei-vaihompa ahi.
           ‘Leng’ chun lenggam aneiyin, asunga mihem tamtah achengji. Mite hochun Lengpa thu anit’un, gamsung pumpi chu athu thu ahi. Chule, Lengpa’n amite chu gal’a konin ahoidoh in, angaichat-hou abolpehji.
             3.        ‘GAM’ tihin ‘gamsunga cheng mihemte’ ahopthai. Ajehchu,’GAM, ‘LEIYA, LEISET ho hi achattheilou, kho helou ahin, hiche ho chunga thunei-vaihoma panding chu umtheilou ahi. English paova ‘Figure of speech’ kiti ahin, ‘LEISET CHUNGA CHENG MIHEMTE’ kiseina ahi.
           4.          ‘HUNGLHUNG HEN’ tihi ‘hung um hen’ tina ahi.  ‘PATHEN’ koma nataova “NA LENGGAM HUNGLHUNG HEN” nati chu, “PAKAI, ‘NA LENGGAM’ HIN TUNGDOH IN, ‘NA LENGGAM’ UMSAH IN” natina ahi.
           Ahile, hoilai muna ‘HUNGLHUNG HEN, ‘HUNG UMHEN’ nati ham?
‘LEIYA, LEISET CHUNGA HIN HUNG UMDOH HEN’ tina ahi. Chule, ‘LEIYA’ tihi ‘LEIYA CHENGTE’ tina ahi.
   ‘PAKAI TAONA’ hin  ‘PATHEN LENGGAM chu ipi hija, itobang ham, iti-hoilai muna hunglhung ding, hung kitungdoh ding, hung umdoh ding ham ti ho hetdohthei ahi.
             ‘VANA UM KAPAU, NAMIN KIJA HEN’ tihi, Pathen umna mun chu ‘VAN’ akitin, Ama tahsan jousen Ama ajacheh diu adol le akinpen’u ahi.
‘NA LENG GAM HUNGLHUNG HEN’ tihi leiset chunga Pathen lenggam tundoh ahiding hi Pathen lungdei pipen ahina kiseina le hetna ahi. Leiset a mite jouse chunga Pathen in vai ahopding, Pathen thuthua anuncheh’uva, Alungdei hola abolcheh diu Pathen-dei ahi. Athu nitjouse chun Pathen chu ‘LENG’ a aneiyu ahin, Pathen thu nitjouse chu Pathen lenggam-mi ahiuve.
‘VANA NALUNGDEI AKIBOL BANGIN, LEIYA HIN NA LUNGDEI KIBOL HEN’ tihi, “VANA MITEN NALUNGDEI ABOL BANGUN LEIYA CHENG MITEN JONG NALUNGDEI BOLCHEH’UHEN” tina ahi.
              Jesu Christa tahsanjousen Pathen koma taona’a thumdingpen chu : “Kachunguva hin thunei-vaihomin hung pangin,nathuthu’n neichonsah’un, nalungdei neibolsah’uvin, nathu neinitsah’un,Kachunguva vai hung homin,Ka lungsunga vai homin,Nadeidei neibolsah’un,Na lungdei hinkho neimansah’un” tina ahi.
              Mitamtah in ‘PATHEN LENGGAM’ hi leiset lenggam banga umdin agel’uve. Hijehchun, ith-le umdoh ding ham ti akisah-lelpiuve. ‘Vana umdia gelloi’, ‘Houbung’ hi ahitai tiloi, chule, Christa hungkit tengle kitungdoh dia gelloi,ahung joutenga umdia gelloi-le aum’uve. Leiya alenlai jong chun, aseijuite jengin jong David banga leiset lenggam tungdoh din agel’un ahi.
Pharisee hon Jesu adoh-nauva Jesu’n, “Pathen lenggam chu (mihem mit’a) mutheiyin ahungpoi, Koiman, ‘Ven, hikom-’ah aume,’ ahiloule, ‘Khukoma aume,’ atilou ding ahi. Ijeh-inem itile ven, Pathen lenggam chu nalah-uva aumtai,” ati. (Luke 17:20-21)
             ‘PATHEN LENGGAM’ chu mihem mit-muthei ‘thil’ le ‘mun’ ahipoi.
            ‘PATHEN LENGGAM’ hi ‘Pathen vai-hopna’ ahijoi.
            ‘Vai-hop’ hi namuthei em? Vai-hopna’a kona thil umdoh hovang akimu theiye. Chunga kisei, mihem-ho gel le hisah ho jouse jong hi ‘PATHEN LENGGAM’ chun ahopthai.  ‘Houbung’ jong hi Pathen vaihopna ahin, ‘PATHEN LENGGAM’ ahi. Chule, Vanmun hihenlang, tua hihen ahungkit phat le ajouva atundoh ding ahijongle ahopthai. Pathen vaihopna chu ‘PATHEN LENGGAM’ ahi.
     “PATHEN LENGGAM chu nalah’uva aum’e” ati hi Ama aseina jong ahi. Chule, “nanghoa aum’e” atina jong ahi.
        ‘PATHEN LENGGAM’ chu mihem lungsung ahi. Mihem, athua nung jouse, athu nitjouse lungsung chu Pathen vaihopna, ‘PATHEN LENGGAM’ ahi.
              Thupeh nanitna chu mihem mit in amuthei ahipoi. Thupeh nanit’a kona nanunchan, nachonna, natohdoh vang chu muthei ahi.
            Nataona, PAKAI TAONA naseina’a “Na Lenggam hunglhunghen, Na lungdei kibol hen”  nati hi nati tahbah hinam?
          Nalungsunga chu Jesu Christa Lengchang ding, vai homding, nahinkho athuthua abol dinga napehdoh mong hinam? Athu nanit ding mong hinam? Leng le Huhhingpu dia nakou mong hinam?
Nakoutah-le, kipa aume. Nakou loulai-le, tuhin taovin kou jengin. Chule, kisan jengin.
            Genesis bullama hin, Pathen in thiljouse le mihem asem thu i-mu’ve. Pathen in, athilsem jouse sanga loupe le dei-uma mihem asema, Ama lim le melpua le Ama hinna tahbeh chu apeh ahi(Genesis 1:27). Hichu, chenkhompi dia asem ahi. Pathen hi ‘hingjing’ ahin, Amato chenkhom chu hahsatna, thina umlou ahi.
           Mihem in Pathen thupeh (Genesis 2:16-17) chu palkeh in, Agiloupa thu anit in, achonsetai. (Genesis 3:6).  Pathen hi ‘Atheng’ ahijeh in, chonset-nenbeh mihem chu achenkhompi theitapoi. Athen-kit kahsea din Pathen in mihem chu akoma konin akaidoh tai. (Genesis 3:22-24).
          Pathen in, mihem (Adam le Eve) chu nodoh jongle, akoma ahung kilekitna diu agonpeh masai. Numeinu’a kona Huhhingpu hungpeng ding, hichun, agiloupa ajoding, aagiloupa-thaneina ‘chonset’ chu asubeiding thu aseipeh tai(Genesis 3:14-15).  Hichu, Jesu Christa numei sunga kona hungpenga chonset-thaneina ajoa, atahsante jouse a huhhinga ‘Pathen cha’ ahisah kitding thu aseina ahi(John 1:12; John 3:16)
            Jesu Christa chu numei khat, nungah thengsel Mary sunga konin ahungpengin, mihemte chonset jouse cross chunga podoh in, cross achun akhetbeh sah tai. Chonset-po mihem tahsa aneina chu lhana vuiyin, mangthah theilou ding vou-loupi neiyin athoudoh tai. Hichun, seijuite koma kilah in, chonsetgal ajoa ‘tonsot a hinna, tonsot a Pathen-to chengkhom ding i-hinau aphondoh tai. Sim’ute :
“Jesu’n ahin nailut’in ajah-uvah,“Van le leiset’a tha neina jouse eikipetai.”(Mat 28:18)
            Seijuite chu, angailut, nitina akivoppi, anungjuijing ahiuve. Angailuttah ho koma “Van le leiset’a tha neina jouse eikipetai” chu ipi aseina ham
         “Olmo-ta hih un, vana le leiset chunga jouse kathuthu ahitai. Nang ho kangailut nahiuvin, nangho ding aphapen, aphajouse, tonsotgeiya hinna, Pathen-to hingkhomna ding kapeh nahitauve. Kaseisa jouse chu, geldoh un. ‘Nangho dia munsema kache ding ahi’ kati banga Pathen koma mun kasempeh nahitaove. Leiset chunga nachan ding jouseu le van-gam geiya nachan diu kagonpeh nahitaove” atina ahi.
           Hiche thu, kipana chullou ding, tua le tonsotgeiya ‘hinna’ aneidiu aseipeh jou chun, aseibe kit in.
            “Hijeh chun cheuvin lang muntin a mi jouse seijuiyin gasem tauvin, amaho chu a-Pa, a-Cha chule Lhagao Theng minin baptize gabol’un, chule kathupeh chengse anitna diuvin hilun; veuvin leiset khang kichai ni geiyin Keiman nang ho ka-umpi jing nauve,” ati.( Mat 28:19-20)
    Hichea Jesu seihin, seijuite seiya kona tahsan jouse le atahsan jousen aseison peh a tahsan jouse hi ‘tonsot-hinna, tua le tonsot-geiya Pathen-to hinkhomna’ chu chang ding i-hitaove. Jesu Christa tahsana, Huhhingpu le Pakai dia kisana, Lengpa’a neiya athupeh nit jouse chu ‘tonsot hinna’ chu change ahitai. Hiteho jouse chu ‘Pathen Lenggam mite’ ‘Pathen chate’ hija ihitaove. Loupina Pakai changjing tahen.
            Nangla, ‘tonsot-hinna’ chu nachan tah em? ‘Pathen cha’ nahi tah em? Ole, nang jong kahisah jala ‘i-hitauve’ kati hin nahoptha loulai jeng ham? Ahoiding le hopjaoding gelna jala nang jong kahoptha hi dihlou jeng ham?
           Ahilou kihisah hih in. Pathen chu mijouse hesoh, musohpa, Atheng, chonset deilou ahi. Golvah von neilouva golvahna a ahunglhatpa amudoh phat in, golvah sampa’n, “Kajol golvah-von beiya ipidia nahung ham?” atin, asohte jah a,”Akhut-akeng kanunlang, muthim lah’a khun paidoh un, hiachun, ka-le-hagel uminte” ati ahi.
              Ahilou nakihisah’a, apenthah-lou pengthah nakisah-le, hichu natoding ahijenge. Kigel phan.Thuseiho, Crusade bol-ho, Houbung lamkai ho nahouphat’a, miphadana nakoimanun, atahbah kihisah hih in. Ajoule, ‘golvah-von neilou, apengthah lou’ hikhanate.
Tua jachat nathoh ding ki-cha hih in. Chilche kaileuva naka ding, kap puma tola kipeh a ngaidam nathum ding da hih in, nakipana, tua le tonsot geiya nakipana ding ahijoi.
             Vo thusei ho, nathusei kichihtheiyin! Angeingei le mite kipana ding hol-hih in.Anal le athem min nahisah ding gel hih in. Themgao Eliza le Miciah chun Pathen thu adih a aseijing lhon jeh in, Ahab lengpa chun athet in thading agoi. Miciah in “Pathen in aseibangbang bou kaseiding ahi”ati ahi.
             Themgao ho le tunia angei ngeiyin seijongleu, Pathen chu seitoh a thua nunsahthei ahipoi. Pathen thu le avaihopna hi “Hemto chemjam” ahi.  Hebrew 4:12 sim’ute :
              “Ijeh-inem-itile Pathen thu hi hing jing le natong-hat jing, hemto-chemjam sanga jong hemjo, hin-na Lhagao, gu-kisuhtona le lhin, hicheng geiya sukhen theihel’a sun thei, lunggel le lungthim ngaito hetoh paijen jeng thei ahi.”
              1.Pathen thu ‘hemto-chemjam’ ahina langkhat chu ‘NGAILUTNA’ ahi : Mihemte angailut jalin huhhinga aumna diuvin ‘akouvin, ahilin,kot akiuvin, aching jingin, angah hat-in, along ade-hat in, akhongaisot e. 
            JOHN 3:14-17  sim’ute : “ Gamthip noiya Mose’n gul adop sang banga Mihem Chapa hi kidom sang ding ahin, atahsan chanin Amaa tonsot hinna anei ding ahi. Ajeh chu Pathenin hi banga hi vannoi angailut ahin, Koi hijongle atahsan chan chu mangthah louva tonsot hinna anei theina din a-Chapa chang khat chu apetai.Ijeh-inem itile vannoi themmosah ding hilouvin, Ama jeh a vannoi huhhinga aumtheina dia Pathen Chapa chu vannoiya ahinsol ahbouve.”
               2.      Pathen ‘hemto-chemjam’ ahina langkalehman chu ‘THUTAN DIH’ ahi : Pathen hi ‘Atheng, Kidihna chamkim, chonset seilou, chonset sumangpa’ ahi. Ngailutna jala akouna sanglou, adan thupeh nitlou jouse, chonset dalhalou chu atha teitei ding, apaidoh teitei ding ahi. Pathen chu kamthem, nel-hat, seithem,seijol le houphat vanga hou lungdama eima deidola bolsah thei ahipoi. Anen, chonsetbeh chu Damun meidila apaidoh jeng ding ahi. Hichu akidihna ahi. Maiphavet aumpoi. Achih, athep,ahao, ahat, ahoi mana deichomna aumpoi. Nachonnan bou thu atan ding ahitai.
JOHN 3:18  sim’ute JOHN 3:18  sim’ute: “Ama tahsanna chu themmo chang louva, atahsan lou vang chu Pathen Chapa chang khat min a tahsan loujeh a themmo kichansah ahitai.”
                Ajoule, chonphat vanga van-gam lutding kaseina in gelkhaleute. Mihem chonphatna hi Bible in aseipoi. Pathen in ‘chonphatna’ mihemte dia asei chu’ Pathen tah khatseh tahsana, ahinsol Jesu Christa kisan bou hi’ ahi. Tahsan jala, lungsetmana bou ‘huhhinga um ding ihiuve’.
Ningkum lhalam kisuhhalna’a kahop, ‘PATHEN LENGGAM’  tia kajih lekhabu neocha hi nasimloulai-le ana simteiyin.
               Tua kasei achaina in, PENTHAH, HUHHING channa thu hi ana sim cheh’ un Jesu’n Nicodemus thu JOHN 3:3-21 sung hi tia kangeh nahiuve.
JOHN 3:3-21 Sim’ute : Jesu’n Nicodemus thu aseiye, “Adihtah kaseipeh nahi, peng kit louvin koiman Pathen lenggam amu theipoi,” ati.4 Nicodemus chun ajah a, “Mi ateh teng iti pen thei ding ham? Anu oisunga lut’a aniveina peng theila ahipon?” ati. 5 Jesun adonbut’in, “Adihtah kaseipeh nahi, koi hileh twi le Lhagaova peng lou chu Pathen lenggam alut theipoi.6 Tahsaphea kona peng chu tahsaphe ahin, Lhagaova kona peng chu Lhagao ahi.7 Najah a, “Abul’a kona napentei tei diu ahi,” kiti chu datmo hih-in.8 Hui khu anun nomna lam lam’ah anungjin, nangin agin naja nan hoiya hungkon hoilama kitol ahi nahepoi; Lhagaova peng tapou chuti chu ahiuve,” ati.9 Nicodemus chun adonbut’in ajah’a, “Hiche ho chu iti hithei ding ham?” atileh;10 Jesun adonbut’in ajah a, “Israel Houhil khat hiya hiche ho hi nahet lou ham?11 Kichen tah a kaseipeh nahi, keihon kahettohsah-u hi nasangpouve.12 Najah-uva leiset thil umdol kaseiya nahet thei louvu le vana thil umdol seipeh-u leng iti natah san diu ham?13 Vana kona hung kumlha Mihem Chapa tilou koima vana akaltou khapoi.”14 “Gamthip noiya Mose’n gul adop sang banga Mihem Chapa hi kidom sang ding ahin,15 atahsan chanin Amaa tonsot hinna anei ding ahi.
 16 Ajeh chu Pathenin hi banga hi vannoi angailut ahin, Koi hijongle atahsan chan chu mangthah louva tonsot hinna anei theina din a-Chapa chang khat chu apetai.17 Ijeh-inem itile vannoi themmosah ding hilouvin, Ama jeh a vannoi huhhinga aumtheina dia Pathen Chapa chu vannoiya ahinsol ahbouve.18 Ama tahsanna chu themmo chang louva, atahsan lou vang chu Pathen Chapa chang khat min a tahsan loujeh a themmo kichansah ahitai.19 Themmo channa chu hiti ahi, vannoiya khovah ahungtan, anatoh-u aphat loujeh-in mihon khovah sangin muthim adeijo’uve.20 Ajeh chu thilse bol jousen khovah ahoi, athilse bol chu akiphonjal louna dingin khovah a ahungji poi;21 thildih bol’a vang chu abolchan Pathen dia bol ahi, ti akiphondoh theina din khovah a ahungjin ahi,” ati.” (John 3:3-21)
            KHUMKHANA : ‘PAKAI TAONA’ hi Pakai Jesu’n eingailutnau photchetna khat mong mong ahi. Ajehchu, Ama’a um TONSOT HINNA, HUHHINGNA, PATHEN CHA HITHEINA chu channa dinga Ama HUHHINGPU LE PAKAI dia kouva kisan ngai ahi. Chonset kisihna thu phona, Ama kisan ding chule hinkhoa vaihomding LENGPA a neiding ngaiya ahi. Kilahndoh le kisanna thu phonading le Ama lungdeiya eima chunga vai homa, athua einunsah dia tao ngaiya ahi. Hinla, mihemte hin hiche jong chu ahetthemlou, Athu umdol jong hetheilou ahi Aman ahei.
              Pakai Jesu hin eingailut mong mong’u ahi. Thumdan, taodan, kipehdoh dan le kilhan dingdan jong helou le Athugil jong hethemlou i-hiu hi eihetchet mong mong’u ahi. Hijeh ahi, taodan eihil’uva, mipin jong taona’a i-mancheh thei diuva, kipehdohna, kilhandohna hi eihil’u ahi. Christian hija, PAKAI TAONA seiji ho jouse hi kipehdan, kilhandan, Akoudan eihilnau ahitai. Ahe ihitaove.Tun, nakouloulai,nakipehdoh loulai, nakisan loulai ahile, tuhin bolin, Ama koujouse chu Pakaiyin,ataonau asana 'tonsot-hinna, Pathen Cha hina, Huhhingna, Pathen Lenggam-mi hi’na le Pathen-to tonsot a chenkhomtheina chu nachan ding ahi.

Pathen in phatthei naboh tahen, Amen.

No comments:

Post a Comment