Changvop

THU PATNA :  Bible, hi Pathen thu ahi’n :- a um da’n hi Houbung teni hin aseiye:           Houbung La No 160:   
“Bible’a thu um hi thupha chungnung pen, Athu jouse hinna le sochatna;
    Mi thisa jong thoukit ding ti’n aseiye,Lhagao mangsa hindoh kitna ahi.       
Houbung La No :
185:  “Pathen lekha simjinga, asun ajana ngaitoa;
                Agunchu athanompa’n,Pathen phatthei peh amui.
                Hijehchun, sun le janin,Lungngaina’n neijing’unlang;
                Athulu chingjing jeng un, Phat theina hinkemlouna.
*************************************************
                       NUN-NOP-NA
Matthew 5:
3 “Lhagaova chimtih neilouho anun-nom’ui, Van’a Lenggam chu amaho-a ahi! (“Lhagaova lengvai - genthei ho anun-nom’ui, Van’a Lenggam chu amaho-a ahi!”);
4- Lung lengvai-ho anun-nom’ui, Pathen’in alhamon diu ahi! ,
5-Mi-lungneng ho anun-nom’ui, amahon leiset alodiu ahi!
6-Pathen dei hol-na gilkel-dangchah thoh ho anun-nom’ui, Pathen deiya lung nachimdiu ahi.
 7-Mi-hebol ho anun-nom’ui, Pathen-in amaho ahebol ding ahi.
8-Mi-lungtheng ho anun-nom’ui, ama hon Pathen amudiu ahi.
9-Mi-sucham ho anun-nom’ui, Pathen chate kiti diu ahi,
10-Pathen dei boljeh-a bolset thoh ho anun-nom’ui, Van’a Leng-gam amaho-a ahi.
       ‘PSALMS’ 1:1-Mi-giloute thumop sang-lou, chonse-te umchan jomlou, Pathen taitomnom-te joplou chu, mi nun-nom tah ahin; 2- Pakai Danthu-nit akipapi jo’n, Danthu chu sun le jan’in asim jing’e. 3- Hitobang-mi hi luipanga thingphung-keh, aphatcha hung gatheiya, ana’n goptih neitalou tobang ahi’n, atoh lamjousea alolhing theiye. 4- Mi-gilou vang chuti ahipo’n, huiya vai-kithe bep ahiuve. 5- Chonse-te jong Pathen’in themmo achan’a, midih-te kikhopna-a lha theiloudiu ahi. 6- Midih-te chu Pakaiyin apuiyin ahoidam’in, migilou-te’n vang manthahna lam ajontauve.
       1. BIBLE MANLUTJE  LE  ATHA-HAT DA’N :
       (2 Timothy 3:16-17)16 “Pathen in hu alhakhum Pathen lekhabu chengse hi - kihilna ding, kiphona ding, kipui jangna ding le adih lam’a kichuhna dinga phatah ahi. 17 Chule, Pathen-mi kitoh chet’a um theiya natoh-pha chengse tohna dia kigosadem’a um ding ahi.”
       (Hebrew 4:12)- “Ijeh-inem-itile Pathen thu hi hing jing le natong-hat jing, hemto-chemjam sanga jong hemjo, hin-na Lhagao, gu-kisuhtona le lhin, hicheng geiya sukhen theihel’a sun thei, lunggel le lungthim ngaito hetoh paijen jeng thei ahi.”
       2.MIHEM JOUSE CHONSE AHI : (Rome 3:10-18): 10-Pathen lekhabu-a kisun : “Midih khat’a khatcha jong aumpon, 11- Ahekhen them’a le Pathen hol’a khatcha aumpoi; 12-Aboncha’n akihei mangsoh tauvin, lam hilouva achesoh keitauve; thildih bol’a la aumtapo’n, khat’a khatcha jong aumpoi. 13- Alol hom’u la lhankot kihongjah abangin, Aleiyu jong lheplhahna thujeng seiyin apang’e; ane-gei-noiyuva gulse-gu tobang aumin, 14- akamsung’u la gaosapna le kase jeng adim’e;15-Thisan-sonading lam’a akeng’u asep jangkhaiyun, 16-Alampiuva manthahna-hesohna aum’e; 17- Chamna lampi ahepouve. 18-Amitmu’vin Pathen gin-na aumtapoi,” kiti bang chun.
       (Psalms 51:5): Chonsesa kijil’a themmosa hungpeng kahi!
       (Isaiah 53: 6): Kelngoi vahmang-te bang’a ideilam cheh-a che-ah ihitauve! Ahi’n eiho talen donding Pakaiyin Ama adonsah-in, ithoh diu talen Ama’n athoh tai.(Isaiah 64:6): Ka boncha’ chonse-cheh kahiuvin, thilphapen kabol’u jong aboh jeng ahi. Kachonset jeh’un thing-na-go pullha-a hui-lhohmang bep kahiuve.
       3.PATHEN HEPINA:(Rome 3:23-24) : 23- Ajehchu, mihem jouse chonse-a Pathen loupina changlel ahitauve; 24- Jesu Christa-a lhatdamna jal’a lungset vang-a manbeiya them changkha ihibouvui.
(Rome 6:23): Ajehchu chonset man thina ahin, Pathenin manbeiya apeh vang chu tonsot’a  i-Pakaiyu Jesu Christa to hinkhomna ahi.
       (1Johm 3:1-3) 1- Veuvin, Pathen chate ikisah theina diuva Pan eipeh-u ngailutna hi iti natsat hitamChule hichu hijong ihiuve. Hijeh a hi Vannoiyin eihet louvu ahi, ajeh chu Pathen jong ahepouve. !
(1Johm 3:1)   2-Deitahte, tun eiho Pathen chate ihitauvin, ahivangin ipi ihung hidiu akicheh hih laiye. Amavang ahung kilah teng le eiho jong Ama to ibah diu vang iheuve, ajeh chu Ama ahina banga imu diu ahi. 3- Ama jal’a hiche kinepna nei chan chu Ama athen banga ama jong kisutheng ahi.
       Jesu pending seimasah:(Isaiah 9: 2): Muthim lah avahle ten khovah loupitah amutauve! Muthim gama chengte chunga kho ahungvah tai!.....:6-iho din Naosen khat apengin,chapa khat eipeuve! Ama hi eiho vaihoma pangding ahi.Ama hi “Thumopthem kidang,Thaneipen Pathen,tonsot mi-Pa,Chamna leng Chapa,”kiti.7-Aleng thaneina khangtou jingding,Alenggama cham leng jing ding ahi.David khel’a lengvai apoh a tua pat akhonni geiya vaihom ding ahi.Thaneipen Pakaiyin hiche hi aboldoh ding ahi.
       HUHHINGNA DIA JESU TAHSAN DING: (Acts 16:30-Chu in,amani chu ahinpuidoh in,“Pu teni, huhhinga ka umna dinga kabolkhohpe’n ding ipi ham ?”atileh;31-Ama-ni’n,“Pakai Jesu tahsan lechun nang le na-insungmi huhhinga na umdiu ahi,”ati.
        JESU THOHNA IDAMNAU:(Isaiah 53: 4-6):  4- “Aman eiho thohding jouse athoh in, igimnadiu chengse apo jenge! Hichea jong hin athohna jouse hi Pathenin talen apeh danin igel tauve. 5- Ama chula eiho chonset jal’a mapu ahin, thilse iboljeh’uva min aden  ahibouve! Ama talen don eiho’n idamlo’vin, min ajepna chengse’n eidamsah tauve.  6-Kelngoi vahmangte banga ideilam cheh a che’ah ihitauve! Ahin eiho tale’n donding Pakaiyin Ama adonsah in, I-thohdiu talen Ama’n athohtai.
       (Rome 5:8): Hiche ahin Pathenin eingailutnau photchenna eimusah-un, chonse ihi laitah-uvin Christa eiho kheldin athitai!.
       (Philippi 2:6-8): 6- Ama’n Pathen lim le mel aput jingjeng vang in, pumhat’a Pathen to kibah ding agel naisai poi; 7-Ama chamtah in keohel’in akilha’n, soh-lim le mel aki vonjon, mihem bangin ahung umin, mihem bangin mihem mel’in ahung kilah in, 8-Thina chan-geiyin achamtah in akineosah in, thingpel’a thina chan-geiyin athu’n anunge.”
       (2 Corinth 5:21): Chonset helouhelpa chu, Ama hinkhoa Pathen dihna ichantheina diuvin eiho khel’in, Pathenin chonse’n asimtai.
       (1 John 4:9): Chapa jal’a eiho’n hinna ineitheina diuva Pathennin A-chapa changkhatseh vannoiya ahinsol, hichea hi eiho sunga Pathen ngailutna chu kiphongdoh ahitai.
       (Galati 3:13):Danthua kisun chu, “Thinga kikhaisang tapou chu gaosap chang ahi,” kiti ahijeh in, Christa chu eiho jal’in gaosap achangin, Danthu gaosapna akonin eihung lhatdam tauve.
       (1 Peter 2:24): Aman eiho chonset jouse atahsaphe’n apo’n, thingpel chung geiyin apodoh in, chonsetna jousea ithiuva, themchanna a ihintheina diuvin aboltan, Ama kijepna maha’n eidamsah tauve.
       (1Peter 3:18): Ajehchu chonset jeh a nanghodia Christa’n hesoh-genthei khatvei thoh a athoh a,midihlouho dinga midih chun athoh a, nang ho Pathen kom nalhut theina diu abol ahin,tahsapea thia Lhagaova hing ahitai.
       CHRITA’N ACHAM TAH A ATHOH: (Hebrew 9:14): Tonsot Lhagao jal’a Ama chamtah a nolnabeiya Pathen henga kilhaina gantha dinga kikatdoh jeng Christa thisan chun Pathen hingjing lhacha kinbol dinga, athisa natoh chengsea kona, eihet khen nau lungthim hohi gamchenga asuh thengjoh ding ahi.
       4.JESU’N  EIKOUVUI :
JESU LAMPI:( John 14 : 6): Jesu’n ajah a, “Keima hi Lampi le Atah chule Hinna chu kahi, Keiya chelou chu koima Pa kom alhung theipoi.”     
       JESU HINNA CHANGLHAH AHI:(John 6:35): Jesu’n ajah’uva, “Kei hi hinna changlhah kahi’n, kaheng hinjon jouse gilkel louding, chule Keima eitahsan chu dangchah kit louhelding ahi.
       JESU HINNA TUI AHI:(John 7:37-38): 37-Kut kichaini, niloupi ni’n, Jesu adingin o-ging tah in asamin, “Koi hile adangchah achu kahenga hung henlang donhen, 38- Pathen lekhabu’n, ‘Keima eitahsana chu alungsunga hintui put’a luiya longding ahi’ atibanga um ding ahi,”ati.
       (Isaiah 55:1-3): 1- Pakaiyin aseiyin; “ Adangchah chanin hinjon’un! Sumbeiya kelthoh hon kichoh un neuvin! Lengpitui le bongnoi, hung kithal’un manbeiyin! 2-Idia vanalouhel suma cho nahiuva, natohman jouseu oivanalouva sumang nahiuvam? Ngaiyun, kasei bol’uvin, antui pentah nanehdiu ahi. 3- “Ngaiyun, kamite, chule hunguvin; nahinna diuvin kahenga hungun, mantih neilou kitepna nasempiuving ting, David koma katepsa phattheina peuvinge!”
       5.PATHEN NGAIDAMNA:       ( Isaiah 1:18):1- Hung’un, tu’n athudol gelkhom’ute. Nachonsetnau thisan bangin san jongle, buhbang bang in bansah’inge.
       (Isaiah 55:6-7):Mu-theiya A-umpet hin Pakai chu hol’un; Naicha  A-umpet hin kou’vun.7-Mi-gilouvin achonna pailha hen, mi phalouvin alunggel-ngaito khel hen.Pakai lama hung kihei hen,chutile,Ama’n hepin tin, chule Pakaiyin lhingset’a angaidam ding ahi.
       (Matt 11:28-30): 28-“Tong gimte le pohgih pote kahenga hungun,Keiman choldo sah’unge! 29-Ka namkoljon kilah’un pouvin, Keiya kihil’un, Keima lungnengtah le nunnemtah kahi, Keiya hinjouna nanei diu ahi. 30- Ijeh-inem itile, kanamkoljon apoh nop in, kapoh jong ajang’e,”ati.
       (Rome 10:9-13): 9- Ajehchu, themchanna dia lungthima tahsan ding, sochatna dinga kama phondoh ding ahi. 11- Ajeh penchu Pathen lekhabun, “Ama tahsan chan chu kijumso lou ding ahi,” tin aseiye. 12- Ijeh-inem-itile, Juda-te le Greek-te kah a kikhenna aum chompoi; Pakai chu mijouse Pakai ahi’n, ahenga tao jouse dinga phatna bulhingset ahi. 13- Ajehchu, koihile Pakai min’a tao chanchu huhhinga umding ahiye
       (Rome 3:21-25): 21- Tun vang Danthu le Themgao hon ahettohsah Pathen dihna chu Danthu vang hilouvin ahung kiphongdoh tai; 22- hiche Pathen dihna chu Jesu Christa tahsan vanga atahsante jouse ding ahin, koima imachom aumpoi; 23-ajehchu mihem jouse chonsea Pathen loupina changlel ahitauve; 24- Jesu Christa’a lhatdamna jal’a lungset vang’a manbeiya them changkha ahibouvui; 25- Pathen in Jesu chu athisan jala tahsan vang’a kithoidamna dia miho chonset chesa asuhbei photchetna a Ama adihje phondohna dinga atundoh ahin, Jesu tahsan chan chu them achansah in, hotobang hin Pathen Amatah adihje avetsah in ahi.
       (Rome 5:1-3): 1-Tahsan jal’a themchang ihi phat’un i-Pakaiyu Jesu Christa vang’a Pathen to kicham ihitauvin, 2- Ama jal’a idin nau lungsetna ahi lut theiya, kipah thanom’a Pathen loupina chang dia kinem jing ihiuve.
(1 John 1:7&9): Ama khovah sunga aumbanga,eiho jong khovah sunga ivale vangule,eiho khat le khat kiloikhomna nei ihiuvin, Achapa Jesu thisanin chonsetna chengsea kona eisop theng soh’u ahi.9-Eihon i-chonsetna jouseu iphondoh vang’ule, ichonsetna jouse ngaidam ding le thenlouna jousea kona eisutheng diuva, Ama chu tahsan umtah le dihtah ahi.
       (Proverb 28:13-14): 13-Achonset selmang goa chu itih jongle khangtou louding ahin, achonset chengse phongdoh a paimang le nungsun theiyan Pathen khotona akimuding ahi. 14- Pakai gingjingpa chu anun nomin, alung tahsah jingpa vang hahsatna’a chuding ahi.
       6.PATHEN’A  KINGAI DING:   (Psalm 121):Molsang dunga kona eipanpi hung dia ka galdot ding ham? 2-Van le leiset Sempa Pakaiya kona eipanpi hung ding ahibouve! 3-Nachingpa’n nave jing nai, Nakipal lhuhsah ponte! 4- Israel chingpa chu akiseplhu’n akijamden ngaipoi! 5- Pakaiyin na-ngah jingin, nahuh din najet’a ading jinge! 6- Sun teng nisa’n sang ponnatin, janteng lhavah in sal ponnate! 7- Pakaiyin thilse jousea daldoh intin, nahoidam jing na’nte! 8-Tua pat tonsot geiyin Pakaiyin navaikon navailhunin chingjing hen!
       (Proverbs 3:5-10): 5- Na lungthim pumpin Pakai tahsanin. Het’a nagel chu kisonpi da’n. 6- Nabolchan’a Pakai geldoh in, Ama’n lamdih nahil nante. 7- kichang chih sahda’n, Pakai thu ngaiyin, thildihlou bol hih in. 8- Chutile, damtheiyin’atin, na natna ho damsah inte. 9- Na louso ga-phapen Pakai jabolna’n tohdoh jengin. 10- Chuti bol-lechun na changpang dimsoh intin, lengpitui nehval nakholding ahi.
       (Psalms 127:1-2): 1- Insa’a Pakai apanloule insaho’n pannabeiya asah-u ahin, Pakaiyin kho anga’loule kho-ngah ho mohseh a janhah ahiuve.
       7. VAN GAMA LUT DING LE LUT LOU DING HO:
       (1Corinth 6:9-11): 9-Midihlouvin Pathen leng gam alolou diu nahetlou laiyu ham? Lhep chatvaiyin um hih un; jonthanhoi bol ho, doi houho, mito jong ho, pasal le pasal- numei le numei jong ho, 10-gucha ho, neipap kilose ho, jukham ho, mi hanse ho, michom hat ho khatcha’n jong Pathen lenggam alo louhel diu ahi. 11- Nang ho abang bang hitobang chu nahiuvin, hijongle Pakai Jesu Christa min le i-Pathen’u lhagaova kisop ngim’a kithensoa them kichansah nahitauve.
        (John 3: 18): Ama tahsan’a chu themmo changlouva atahsanlou vang chu Pathen Chapa changkhat mina atahsanlou jeh’a themmo kichansah ahitai. 19- Themmo chan-na chu hiti ahi:- vannoiya khovah ahung tan, anatoh’u aphatlou jeh in miho’n khovah sangin muthim adeijo’ve.20- Ajehchu,thilse boljouse’n khovah aho’i, athilse bolchu aki phonjallouna dingin khovah’a ahungjipoi; 21- thildih bol’a vang chu abolchan Pathen dia bol ahi ti akiphondoh theinadin khovah’a ahungjin ahi,” ati.
       (John 1:12): Ahin, amina tahsan’a Ama kisan chengse chu Pathen chate hi-theina thu apetai.
       (1 Corinth 6:9-10)- 9 “Mi dih louvin Pathen leng gam alo lou diu ahi na het lou laiyu ham? Lhep chatvaiyin um hih-un; jon-than-hoi bol ho, doi hou ho, mito jong ho, pasal le pasal - numei le numei jong ho, 10 - gucha ho, nei pap-kilose ho, jukham ho, mi hanse ho, mi chom hat ho - khat cha’n jong Pathen leng gam alo louhel diu ahi.
       (Galatia 5:19-21): 19 -Tahsaphe lam natoh chengse chu kichentah a:- jonthanhoi, thenlou, huh, 20 -limsemthu doi hou, doichoi, kidou, kinah, thangthip, lunghan, kiloset, loitumsem, kilangkhen, 21- sumsel, jukham, eltol -  hitobang ho hi ahi. Kahilcha’h masah banguva kahilcha’h nahiuve, hitobanga chon ho chun Pathen lenggam alo lou diu ahi.
(Matt. 7:13-14): 13-“Kot jima lut’un, ajehchu, mannalam chu akot lentah ahin, alampi alenin, mi tamtah hichea chun alut’ui. 14-Hinna lam chu akot jong akichi’n, alampi ahah in, hijehchun, alut’a mi lhomcha ahiuve.”
       8. THOH-HAT NA DIA PATEPNA UM THEI AHI :
       (Jacob 1:2-4) 2 “ Ka sopite, patepna tin chenga nachuh tengule kipanan gel jouvin; 3 ajeh chu natahsanuvin amolso tengle thoh hat asosah chu naheuve. 4 Ima lhahsamna beihel’a apumpia na chamkimsoh theina diuvin, thoh hatna natoh chun tong molso hen.
       9.PHATNA DIA BOLGIMNA UM THEI AHI: (Hebrews 12:5-11)- 5 Tilkhouna dinga nang ho chapate dol’a nakisei nau chu nasuhmil’u ahitai :-“Kachapa, Pakaiyin nabolgimna chu isah louvin gelda’n, Aman naphosal teng jongle lung lhadeh hih-in; 6 Ijeh-inem itile, Pakaiyin angailut chu abolgim’a, Chapa dia akisansa chu ajepji ahibouve,” kiti chu.
( 7-9 sim tha ding).  10 Amaho (Pate) chun aphasah lam lam’uva ni-chom khat kahseh’a dinga bou eigah chah jiu ahin, Pathenin vang eiho phatna ding, Ama thenna ichan theina diuva eithoh gimsah jiu ahibouve. 11 Gahchahna hi apet tah le lung nopna ahipoi, lhasetna’n akigel bouve; ahinla, khonung tengle hita bolgimna thoh ho ding hin them channa din chamna’n ahung gadoh ji’n ahi.”
       10.   THOH HAT ANGAINA:    (1 Peter 5;8-10): 8-Lung lim-geh’un, kiging phauvin. Nakidoupi Diabol chu Phaisameigao kitumletlut banga, koi hijongle vallhum jengdia vah lea ahol ahi.10- Lungsetna tincheng kimsoh  Pathen, Christa jal’a aloupina dinga tonsot’a dia nakoupauvin, chomkhat gim-genthei nathoh jou tengule nasemphat’uva, nasuhdetdiu, nahatsah diu chule naphu-detdiu ahi.
       (Jacob 1:12-15): 12- Lhepna thoh hamhampa chu anunnom’e; ijeh-inem-itile ama’n athohdoh tengle Pathenin ama ngailute peh dinga athutepsa hinna dinga lallukhuh chu akisanding ahi. 13-Lhepna tohkhapa’n, “Pathenin eilhem patep’e,” ti’dahen; ajehchu, Pathen hi thilsen alhemjoupon, aman jong koima alhem patep poi. 14- Mi ama ama lung-gul chun ajol lhah’a akaimang jia lhep patep’a umji ahibouve. 15- Hiche lung-gul phalou chu naovop banga avop’a chonset ahindoh a, chonset chu apilhin tengle thina asodohji ahi.
       (2 Corinth 11:14-15): 14- Datmoding ahipoi, ajehchu, Satan bo’n Vantil vahtah limin akilep jin ahi. 15- Alhacha ho chu thildih kinbol lhacha bangin kilep jengu jongle datmo behseh louding ahi, ajehchu, atoh dungjui cheh-uva achaina amu diu ahinai.
        (1 Corinth 10:13 )“Mihem doulel lhepna nachunguva achu khapoi, Pathen tahsan umtah ahin, nathan adoujou kalval’in lhepna nachunguva chuhsah ponte, chule lhepna chuto kilhon’a, nathoh jouvuva nahoidohna diu lampi nasempeh diu ahi.
       (Ephesus 6:10-18): 10- Achaina keiyin Pakaiya pansa’n athahat-athilboltheina’n kitilkhouvun. 11-Diabol lungthim gilou chengse masanga napanjouna din Pathen galvon lhingkeiyin kivon’un; 12- Ijeh-inem-itile, eiho thisan le tahsaphe to kibon ihipouvin, vanmun tin’a lhagao gilou engseho, hiche vannoi muthim vaipo ho, thuneiho, vaihomhoto kidou ihibouvui. 13- Hijehchun, nikho phalou nia nadinjouva, akhonna geiya dingdet’a na nanjouna diuvin Pathen galvon lhing keiyin pan’uvin. 14- Hijehchun, thutah chu kong-gah bangin kigah-un; adih chu ompho bangin panin dingun; 15- Chamna Kipana Thupha chu kengchot kisesa bangin gotsa’n kikoiyun, 16- hicheng chunga chun,agiloupa thalpi meikong tobang chu na suhmit jouna diuvin tahsan chu lum bangin kidal na’n neiyun; 17- chule, huhhingna chu thih-lukhuh bangin kikhuh-un, Lhagaova ko’n Pathen Thu chu chemjam bangin mangun; 18- hiche nading hin, Lhagao mangcha’n ijakaiyin phat jousen tao jingun lang, chujongle, tantih neilouvin phat jousen kiging jingun, mithengtedin jong taopeh jinguvin.
       11. LHEPNA THOH MOLSO HO CHUN KIPAMAN ASA’N DIU AHI: (Jacob 1 : 12): Lhepna thoh ham hampa chu anun nom’e; ijeh-inem itile ama’n athoh doh tengle Pathenin ama ngailute peh dinga athutepsa hinna dinga lallukhuh chu akisa’n ding ahi.
       12. LUNGHA’N THUDOL A THUHIL : (Jacob 1 : 19-20): 19 “Hiche hi heuvin sopi deitahte. Mitin thu ngaiyin jangkhai cheh hen, thuseiyin ngaikham cheh hen, lungsat in jong ngaikham cheh hen, 20 Ije-inem-itile,mihem lungha’n hin Pathen di’n adih atongdoh poi.
       (Proverb 15: 1 & 18) -1 “ Odam heova mihouvin lungsat jong adamsah-in, opoh lenglunga kihouna’n mi aphin lung hang’e.18-“Milung phing in kinahna aso’n, milung neng in kichamna aboldoh-e.”
       13. KI OIMO LOU DING : (Matthew 7:1-5) “ 1 Oimo nachan louna diuvin midang oimo dauvin, 2 mi thu nakhol bang bang’a nathu’u kikhol cheh ding ahi’n,midang nabol nau dan dungjuiya kibol ding nahiuve. 3 Ipi dinga nasopi mit’a bohsi chu namelchih keova, nang mit’a thinglong tejen chu mu louva um nahim? 4 Iti jong nasopi jah a, ‘namit’a bohsi chu neilahdoh sah-in,’ tia nasei ngam a, nang mit’a thinglong tejen chu don louva um nahim ? 5 Vo mipha lhem, namit’a thinglong tejen chu  kilahdoh masah le chun nasopi mit’a bohsi chu muchen’in natin, ladoh thei ta’nate.”
14. KITIM  THEM DING: (Ephesus 4:31-32)- “31- Thukha jouse le lungsat, lungha’n, kinah, kitaitom, chule gitlouna jouse nang hoa konin paimang’un. 32 Nang ho khat le khat kihepito cheh-un, lung nem’un, Pathen in Christa sung gil’a na-ngaidam bang’un ki-ngaidam’uvin.”
       (Galatia 5:15) “Amavang khat le khat kiketto sao sao le kibahgamto sao sao nahi khah-u jongle nakisuhmang hel louna diuvin ching theiyun.
       (Leviticus 19:16-18): 16- Koi chung hile thujou seithangin joh dauvin; khattou thina khop chungthu kikhol aumle, naseiya aphatchompi ding chan seiyun. Kei Pakai chu kahi. 17- “Koimacha dou lung in vet dan, nakitomolona chu seitoh tho’n, hitia chu ama jal’a nachonset lo lounadin 18- koima setna lethuh louvin, ho’t in jong boljom dan, chuti sangin nang naki  ngailut bangin naheng nakom ngailu’n, Kei Pakai chu kahi.”
       (1 John 2:9-11): 9-Khovah sunga um’a kiseiya, asopi ho’tbol nalai chu tugeiya muthim sunga um ahibouve. 10-Asopi ngailua vang chu khovah sunga uma ahitan, ama sunga hin kipal lhuhna aumpoi. 11- Asopi ho’tbol nalai vang chu muthim sunga um, muthim sunga vah le ahin, muthim chun amit teni achotsah jeh-in, hoilam ajot jong ahepoi.
       (Proverb 26: 24- Mi phalhem chu kamthem in akilep’e. 25- Akam ngeilheh vangin tahsan dan, alungthim sung hotna dimset ahibouve.26- Mi aho’tna chu asel thei ahin, mitinin athilse bol amusoh tei ding ahi.
       (1 John 3:15): Koi hile asopi ho’tbol chu tolthat ahin, tholthat lungsunga tonsot hinna aumlou iheuve.
        (Mathew 5:43-44): 43- “Naheng nakom ngailut’a melma vang naho’t bol ding ahi,”tia kisei chu najatauve. 44-Ken vang kaseipeh nahiuve, namelmateu ngailu’vin, nabolse jouseu taopeh-un.”
       15.TAO LE THANGVAHNA NEIJING DING: (1 Thessalonica 5:17-18): 17- Tanglouvin taovin, 18- imalam jousea thangvah jingun; ijeh-inem-itile, hiche hi Jesu Christa jal’a nang ho dia Pathen lung dei lam ahi.
       (Philippi 4:4--7): 4- Pakai chunga kipah jingun, tikit leuvinge kipah un. 5- Nachon-nemu chu mihem jouse het hihen. Pakai ahung naiye. 6-Imacha lungkhamna nei hihhel’un, ahi’n, imalamjousea taona le thumna mangin thangvah totho’n, nathum jouseu Pathen hetsah-uvin. 7- Chuteng,hetna jouse khokhelsoh Pathen’a hungkon chamna’n Christa Jesu to nahinkhom nauva nalungthim’u le na-lung-gel jouseu ahonbit ding ahi.
       (Jacob 1:5-6): 5- Nalah’uva chihna’a lhasam aumle, it-louhel le houselouva peji Pathen henga thum hen, chutile, kipe ding ahi. 6-Amavang, athum’an lung opkaina beihel’in tahsanna jal’in bou thum hen, lung opkaina nei vang chu Tuikhanglen tui huimut lonle tobang ahibouve.
       (Jacob 5:13-Nalah’uva hesoh-genthei tho’h umam? Amachu taohen. Kipah thanom’a um am? Vahchoi la sahen. 14- Nalah’uva adammo um am? Ama chun Houbung Upate kouhen, amaho’n ama chu Pakai minin thao nu’hen, tao-peh’uhen. 15- Chutile, tahsan jal’a taona chun adammopa chu ahuhdoh a, Pakaiyin ama akaithou ding, chonsetna abol khah jongle hichu ngaidam chang ding ahi. 16- Hijehchun, nadam theina dingun, khat in khat koma nachonset phongun lang, khat le khat kitaopeh to’vin. Midih taopehna chu nasatah a natongthei ahi. 17- Elijah chu eiho pendol banga mihem ma ahivangin, gojuh louna dinga lung luttah a ataole, kumthum le lhagup sungin leiset chunga go ajupoi. 18-Chuin, ataokitle Van’-in gotui ahinpe’n leiset in anche-louhing ahinsepdoh tai.
       ### (TEMNA)-Pakai Jesu’n taona eihil’u ‘PAKAI TAONA’ kiti Matthew 6:9-13 hi nitin’a taona dia phapen le lhing pen ahi. Christian jouse’n, mihem ijat umhen, pao chom chom mang um jongle, thakhat’a aseikhom theiyu;( ama ama pao cheh’a). ( Christian hon thakhat tah a PAKAI TAONA hi ahin sekhom tengule “Satan jong akicha’n, angaingampo’n, ajam jitai” akiti). Akile kitoh jep lou hi kisuhnohphah sahlou ding ahi. Isei pat le ajona akito man poule seikhom jengding aphai.
       16. CHRISTIAN  KINEPNA HING JING:     (1 Peter 1:3-5): 3-I-Pakaiyu Jesu Christa Pa, ahepina bulhin dungjuiya thina’a kona Jesu Christa thodoh jal’a hing jing kinepna’a eihing thah kit’uva Pathen chu nun nom hen; 4- kemtheilou le boh beh lou chule, 5- nang ho jong tahsan jal’a phat chaina teng phondoh dia gotsa kikoi huhhingna  chu chang dia Pathen thahatna’a nakihong bit’u ahi.
        (Job 19:25-27): 25-Ahinla, akhonna kheh’a eihung panpi ding Van’a khat um kahei! 26- Kavun jouse pa’tsoh tajongle katahsaphea Pathen kamu teiding ahi! 27- Ka mit tah’a kamutei ding, lam dang lou hel ding ahi. Ka meidoi lo hel tai.
        (Rome 8:16-17): 16-Hiche lhagao chun eiho lhagao to kithoa Pathen chate ihiu ahetsahji ahi. 17- Chate ihiule gou ilo diu, Pathen gou lo ding ihiuvin, choi-at’a iumkhom theina diuva ithoh khompiule Christa to gou lo khom ding ihiuva.
       (1 John 4:13-16): 13- Pathen in eipeh’u Ama lhagao jal hin eiho Ama sunga i-um’uva chule Ama eiho sunga  aum iheuve; 14-Pa’n Chapa vannoi huhhing dinga ahinsol hi keihon kamu’va kahet toh sah-u  ahi. 15- Koi hile Jesu chu Pathen Chapa ahi phongdoh chan asunga Pathen um ahin, ama Pathen sunga um ahi. 16- Chule Pathen in eiho sunga ngailutna anei hi eihon iheuvin itahsan’uve.
       17.HOUBUNG LUCHANG CHRISTA  AHI : (Ephesus 1:22-23): 22- Pathenin thil ijakai Christa kengto noiya akoisoh a, Houbung dinga Ama chu ijakaiya ima jouse luchang ahisah ahitai. 23- Houbung Christa tahsa ahi’n, tahsa chu aluchangto akijop teng thil ijakai subukimpa chu bulhingset ding ahitai.
       (Ephesus 5:23): Ajehchu, Christa chu atahsa Houbung huhhinga le aluchang ahi banga, pasal chu numei luchang ahi.
       18. HOUBUNG KHAT BOU AHI :     (Ephesua 4:2-6): 2-Phat jousea nunnem in, chonnem jingun, thohhat to thon, ngailutna’n khat le khat ki ngai themun; 3- Lhagaova pumkhat hin’a chu tuhchah jing din kihabol-un, chamna’n kika’n khom jingun, 4- nakikounau kinepna khatseh ahi bangin tipumkhat, lhagao khat ahi; 5- Pakai khat, tahsan khat, baptize channa khat, 6- mijouse Pa, ijakai chunga um, ijakaiya natong, ijakaiya umsoh Pathen khatseh ahi.
       19.PATHEN HOU IN KAI :      (Hebrew 10:25) Mi ko’nkhat in akikhopnau donda’a achon nau banga bol louvin, Nikho chu ahung naidol namu ahitan, hatah in kitilkhou to cheh jo’u hite. 
       20. ALHASAM PANPI DING : (Galatia 6:1-2) Sopite, mi khattou suhkhel nei, athemmona kiman doh aum jongle, Lhagao mi nang ho’n Lhagaova nunnema na semphat diu dol ahi; kivepha’n. 2- Khat le khat pohgih kipoh hu’n, chutichun, Christa Danthu nit chamkimsoh-un.
        (Jacob 5:19-20): 19- “ Kasopite, nalah’uva thutah’a kona lamvai aum a, ama chu khat touvin ahinlepui kit le, 20- hitobang chonse khat alamvaina a kona hinlepui kit a chu lamvaipa lhagao chu thina a kona ahuhdoh a chule chonset tampi jong akhupeh ding ahi.
       21.VAN CHABI HOU LAMKAI KIPE AHI:   (Mathew 16:19) “Keima’n van’a Lenggam kot-he’h kapeh ding, leiset’a nakha chan van’a jong kikha’h ding, leiset’a nahon chan van’a jong kihong ding ahi,” ati.
       22. PAKAI CHU EICHINGPAU  AHI: (Psalms -Labu 23) 1- “Pakai chu kelngoi chin’a eichingpa ahi’n, keima lhasam pong’e; 2-Ama’n hamhing dum lah lah’a kelngoi kol’in eikolsah jin, kiling louva twi veina pang dunga eipui lei. 3- Pakaiyin katha akidosah kit’in, Akitepsa bangin lamdih jenga eipuiye. 4- Thina phaicham jinglah jotpa jong leng, neilhonpi jeh-in i’ma kaging tapoi, Pakai! Natenggol’in neihong in, namoljol’in neilha mon nai. 5- Ka melmate masang jenga jong, ka neh ding dokhanga neiluipeh-in; kalua thao neinu peh-in, ka donding kho’n alet lhai. 6- Phatna le hepina’n ka hinkho lhum keiyin eipuiyin tin, kahin kumkhoa Pakai in’a kachen den ding ahi.
 (Deuteronomy 32:11):  “Muvalai-yin anoute  lenje ahil bang le alhaving tenia ahuidoh bangin, Pakaiyin Israelte lhu louhel’in adinsah jing theiye.
       (Psalms 139:1-5): 1- “O Pakai, nei kholchil’in nei hesoh tai! 2- Kabol-katoh jouse nahe’n, gamla tah’a konin kagel na hekhen theiye! 3-Chatloh-ing choldo jongleng namu’n, ka bolchan nahe soh keiye! 4- Ka paodoh masangle ka seiding na hesohji tai! 5- Nei-u’mkim soh keiyin, na thahat in nei hoidam’e!”
       JESU KELNGOI CHINGPHA:(John 10:11-15) : 11- “Keima kelngoi chingpha chu kahi’n, kelngoi chingpha chun kelngoite din ahinkho aphal ngam’e. 14- “Keima kelngoi chingpha chu kahi’n, ka kelngoite kahe’n, amaho’n jong eiheuve; 15- hitobanga chu Pa’n keima eihet’a kenjong kahet ahin, chule,kelngoite dinga chu kahinkho kaphal jeng ahi.
       23.PATHEN IN EIHO DING  AGEL’E: (Rome 8:28): “Thil ijakaiya Pathenin Ama ngailua alung got bang tah’a kikou ho phatna dia na atohkhom iheuve.”
       24. PATHEN IN EIHO DING  AGEL’E : (Ephesus  4:15): “Chutisa’nga aluchang hiya Christa chu thil ijakaiya ikhantouna diuva ngailut neiya thutah isei diu ahi;”
       THUSE SEILOU DING:  (Ephesus  4:129): “ Na kamuva konin thuse khatcha potda hen, amavang aja ho lunglhaina di’n khantou theina dinga akho’h dungjuiya thupha pot johen.”
(Prov.18:13) “Jatoh louva mi donbut chu mi-ngol, miphin ahibouve.”
       (Prov. 11:11-13): 11- “Midih ho’n phatthei aboh teng khopi jong aminthangin, mi-giloute kamtam jeh in khopi’n amanloi. 12-Midang tamset hi ngol hoitah ahi’n, miching vang aumthimjoi. 13- Mi kamtam chu thuguh seipeh thei ahipon, tahsan umtah mi vang kisonpi thei lom ahi.”.
(Prov. 12:18): “Thu ngeimon lung laigil asuna’n, chingthei tah a thu kiseiyin milung adamsah theiye.
(Prov.17:27-28): 27- “Ami hina kihetthem thuseiyin angai kha’min, a um thim beh chun thil ahegil’e. 28- Mi-ngol jeng jong kam ki hup’a aum thimbeh-le miching lunggel themin aki ngaitoi.”
       25. LAMKAI THEM NGAINA : (Proverb 11:14): “Kilamkai themna aumlou teng nam khat in amanlo’n, thumop them tha-hat lhinna a vang hoidohna  aum teiye.
       CHATE HILDING:(Ephesus 6:4): Pate ho, nachateu sulunghang hih-un, Pakai deiya gahchah le tilkhouna lamjoh’a seiletsah jo’uvi .9- Pakaiya pang ho, soh hochu tobangmachun bol’un; hutum gihsal boldauvin, ajehchu, amaho le nangho nagom’uva Pakai chu van’a aumin, Ama’n koima dat le langkaina aneilou naheuve.
(Genesis 18:19): Acha-anao,ason-achilhah mite’n kathu angaiyuva thildih le akitoh abol theina diuva hildinga ama kilhengta. Achilhahte’n kathu angaiyule ken kathutep abo’ncha kabolpeh ding ahi,”ati.
(Deuteronomy 6:6-7): 6-Tunia kapeh hiche thupeh chengse sumil hihhel’un.7- Nachate hiljingun, in umkom hihen, khol chepet hihen, choldopet  hihen, natohpet hijongle, avelvel in hilu’vin.
     (Col. 3:21): Pate, nachateu alungbeilo louna diuvin sulunghang hih’un.
       (Prov.13:24):Chapa bolgim louvan alungsetlou ahi’n,angailu’n aga’hchah’e.
       (Proverbs 22: 6 & 15): Chapang chu achonna dingdol’in khoukhah lechun atehgeiya jong asuhmil louding ahi.15- Chapang angol cho’n jiuvin, ado’lcha akibolgimle chondih lam ajuisah theiye.(Prov.19:18): Hilthei ahipet anaolaiyin nachapa gahchah in, nabolda’le amanlo teiding ahi.
       (Prov. 23:13- Chapang ga’hchah louvin koida’n. Phatea gahchahna chu thilo dehponte. 14- Athilo sa’nga kihinsona aneiding ahibouve.
       UPA,NUPI,KHANGDONG HILDAN:(1 Timothy 5:1): 1-Upa chu phohsal hih-in, napa tobangin tilkhou tho’n;Khangdong hochu sopi bol’in, 2-nupi ho nu-bol’in, nu-ngah ho chu na-naote bangin thengsel’in ilam jousea kai hoiyin. 3- Meithai tahbeh hochu meithai jabol dol’in jabol’in.
       26. UPA,NUPI,KHANGDONG HILDAN :     (Psalms 23:4 & 6):4- Thina phaicham jinglah jotpa jong leng, neilhonpi jeh-in ima kaging tapoi, Pakai! Natenggol’in neihong in, namoljol’in neilha mon nai.6- Phatna le hepina’n ka hinkho lhum keiyin eipuiyin tin, kahin kumkhoa Pakai in’a kache’n den ding ahi.
       (John 14:1-4): “Nang ho lungkham hih-un, Pathen tahsan’un, Kei jong neitahsan’un. 2-Kapa in’a chenna ding mun tampi a-ong’e, umlou-hile seipeh pouvinge. 3-Nang ho ding mun kago’n jouteng hungkit’ing ting keima umna’a na um theina diuva kahenga dinga ka hung pui ding nahiuve. 4- Nang ho’n kache’na ding lampi nahe nauve,” ati.”
       (1 Thes 4:16-18): 16- “Ijeh-inem itile, Pakai amatah oginto, Vantil pipu oginto chule Pathen sumko’n ginto kithoa van’a kona hung kumlha ding, chutengle,Christa jal’a thisa chengse thoudoh masa diu ahi. 17-Chujoutahle, eiho ahing nalai amo’h chengse hi amaho chutoh van laijol’a Pakai lamto dinga meilom’a ikitoltou dingu ahi; hitia chu imatih chan’a Pakai to i-umkhom jing diu ahitai. 18- Hiti ahijehchun,hiti thu hohin nang ho khat le khat kiti’lkhou jing un.”
       (1Thessalonica 5:9-11): “9- Ajehchu, eiho hi Pathen in lungsat khum dinga ei lhen’u ahipo’n, i-Pakaiyu Jesu Christa jal’a huhhing chang ding joh’a eikouvu ahibouve. 10- Eiho hah jing’u hen-ihmu jong leu hen Amato ihinkhom jingna diuva Ama eiho khel’a thia ahitai. 11- Nang ho’n nabol ngai banguvin khat le khat hiti hin kiti’lkhou to’uvin.”
       HING HEN THI JONG LEU HEN PAKAIYA  AHI :(Rome 14:7-8): 7- Ijeh-inem itle, koima ama chang tumdia hinga jong aumpon, athia jong chu ama chang tum seh a thia ahipoi; ihin’u jongle Pakai dinga hing ihiuvin, 8-Ithiu jongle Pakai dinga thi ihiuvive. Hichejehchun, hing’u hen thi jong leu hen Pakaiya dia ihiuvin ahi.
       (Phil 1:21-26): “21-Ijeh-inem itile,keima din hin chu Christa ahi’n, thi chu hamphatna ahi. 22- Ahinla, tahsaphea hin hi tohga sona joh ahile, hoijoh lhen kah ding kahepoi. 23- Ni kah’a lhenjoh ding helouva moh lunggim kahi, kiteldoh a Christa to umkhom ding kadei lheh jenge, hichu kei dinga gamchenga phajo ding ahi. 24- Ahinla, tahsaphea kahin nah lai ding hi nang ho dia khohjo nalai ahi. 25- Hijehchun, um nalai’ingting nabonchauva ka-umpia kipana le tahsan dol’a nakhantou be na diuva kakithopi ding hi ka ginchat’a kahet ahi. 26- Hichu, nahenguva kahung kit teng keima jeh a Jesu Christa to nahinkhom nauva kisonna nanei chehna ding’u ahi. 
       (Revelation 14:13): Hichun,van’a hung kon ogin khat kaja’n, “Pakai dinga thiho chengse chu tua lhah a anunnom ahitauve” tin sunin; ahiye, Lhgaovin aseiyin, ‘Amaho chu  atohgim nauva kona choldo ahitauvin, atoh ‘uvin anungu ajuiye,” tin,” ati.
       (2Cor.5:1-8): 1- Ajehchu, hiche pon-in tobang ka leiset in’u hi kiphe-lha jongle khut’a sahlou Pathen’a kon tonsot in van’a kaneiyu kahenauve. 2- Hiche pon-in sunga kap le penga ka um’u hi khut’a sahlou van in’a chen kal ngahlel kahiuve; 4-Ijeh-inem itile, hiche pon-in’a kache’n laiyuva hi pohgih hahsa poa kap’a peng kahiuvin, hichu katahsau in-hi paidoh jeng ding deina ahipo’n, van in’a chenjoh a hinna’n thina aval-lhum ding deina ahijoi. 5- Hiche dinga chu Pathenin ei gontoh’uva kham-gahna Lhagao geiya eipeh’u ahiye.
       6-Hiche jeh achu,lung ngam’a um kahiuvin, chule, hiche tahsa-a kache’n laiseuva hi Pakaiya kona gamla tah a kikhindal kahi kaheuve. 7- Ajehchu, tahsan’a khosa kahiuvin, mitvet maiya kahipouvin ahi. 8- Kalung ngamlo nau chu hiche tahsa in’a kachen’u hi dalha-a Pakai in’a che’n ding gamchenga deijo kahitauve.
       TAHSA LE THISAN IN PATHEN LENG GAM ALOPOI:(1 Corinth 15 :50-57):  50-Hiche hi kasei ahi, sopite. Tahsaphe le thisanin Pathen Leng-gam alo theipo’n, mon mang theiyin jong monmang theilou alo theipoi..51- Ven, thuguh ka seipeh’ui!, ibonchauva ina ih-mut milsoh loudiu, ibonchauva 52-sumkon-gin nukhah pen’a chu mitphet kah, haikhat sunga ikikheldohsoh diu ahi; ijeh inem itile, sumkon hung-ging ding, chule, mithi ho mon mangtheilou dia kikaithou diu, eiho jong iki khel soh keidiu ahi. 53- Ajehchu, mon-mangthei hin mon-mangtheilou akivona, thithei hin thitheilou chu akivon ding ahi. 54- Hitia chu, mon-mangthei hin mon-mangtheilou chu aki vona, thithei hin thitheilou chu akivon tengle Pathen lekhabua kisun thucheng : “ Jo-na’n thina aval lhumtai,55-Vo thina, najo’na hoiba ham?Vo thina, hoiba ham namide’na?” kiti chu guilhing ding ahi. 56- Thina midena chu chonset ahi’n, Chonset tha-hatna chu Danthu ahi.
       (Revelation 21:1-4 ): 1-Chujouvin, Vanthah le leisetthah kamui; ijeh-inem itile, van masa le leiset masa chu kitolmang ahita’n, tuikhanglen jong aumtapoi. 2- Chu-in, aji-dingpa henga dia kigosadem, ji-neidingnu banga kijem, Pathen ko’m, van’a hung kitol lha khopi theng Jerusalem thah chu kamui. 3- Laltouna a kona o-gingtah a thu kisei khat kaja’n, “Ven, Pathen chenna in chu mihemte lah ahitai, Pathenin amaho achenpia, amaho amite hidiu, Pathenin amaho achenpia a-Pathen’u hiding ahi. 4-Amit’uva kona amit-lhi jouseu atheh hulpeh ding, thina umtalou ding, lung hemna le ka-na, thohgimna jong um talou helding ahi; ajehchu, thil masa chengse kitolmangsoh ahitai,”ati.
       (John 3:14-16 & 36): 14-”Gamthip noiya Mose’n gul adopsa’ng banga Mihem Chapa hi kidomsa’ng ding ahi’n, 15- atahsan chanin Ama a tonsot hinna anei ding ahi. 16- Ajehchu,Pathenin hibanga hi vannoi angailut ahi’n, koi hijongle atahsan chan chu mangthah louva tonsot hinna anai theina din a-Chapa changkhat chu apetai.36-Chapa tahsana chun tonsot hinna aneitai; Chapa thu ngailou vang chun tonsot hinna amulouhelding, Pathen lungsatna achunga umden ding ahi.
       (1 John 5:11-12): 11-Hiche het-tohsahna chu Achapa sunga um hinna, hiche tonsot hinna, Pathenin eipeh-u hi ahi. 12-Koi hile Chapa neiyan hinna aneitan, Pathen Chapa neilou chun hinna aneipoi.
       Matt 25:31-36): 31- “Mihem Chapa aloupina-a Vantilteto ahungtengle alaltouna loupitah’a touding, 32-namtin vaipi a-angsunga kikhom kimsoh keiya, kelngoi chingpa’n keltah lah-a kelngoi chengse alhendoh banga, achom khending,33- kelngoi chengse ajetlama akhindoh a, keltah chengse aveilama akhindoh ding ahi.34-Chutahle, lengpa’n ajetlama umte jah a, ‘Hungun ka-pa phattheiboh changte, vannoi kisemti’la pat nang ho dia gonsa kikoi Leng gam chu hung lo’vin,35- ajehchu ,kakel pet in nehding neipe’vin, kadangchah in donding neipe’ve; ka kholjin na-a neilhunsah-un,36-po’n beiya ka umin jong po’n neisilpeh-ui.Ka dammo’n neihung veuvin, songkul kalut in jong neihung vil’ui,’ atiding ahi.
       (1Corinth 15:20-23): 20-Tu’nvang Christa thina-a konin kaithouvin aumin, a-ihmu milsa ho thokit teiding photchetna’n apang tai. 21- Mihem khat jeh-a thina a-umdoh bangin, Mihem Khat jeh-in thin-a kona thokitna a-umdoh ta’n, 22- Adam sunga pen jeh-in mijouse’n athilo’n, hitobanga chu Christa sunga um jeh a mijouse kichohhing ding ahiuve. 23- Hiche hi amichang cheh ama phat phat a kilhah thoding ahi; Christa apatna ahi’n, abana Christa hungteng Amite hi’nte.
       27.DINNA MUN LHEN DING: (Joshua 24:14-16): 14- “Hijehchun, Pakai jabol’un, lung thengsel le tahsan tah in akin bol’un. Napu-napateuvin Mesopotamia gam le Egypt gama ahouvu pathen chom chom chu pai mang’un lang, Pakai kinbou bol’un.15- Pakai kin bolding na daule, koipe’n kin bolgo nahiuvam?, tuni’n kilhen’un, Mesopotamia gama napu-napateu hou pathen ho ha, ahiloule, tua nache’nphau Amor mite pathen ho hougo nahiuvem? Kei le ka insung mite’n vang Pakai kin kaboldiu ahi,” ati.
(Hebrew 3:7-11): 7-Chuti ahijehchun, Lhagaotheng’in aseiyin: “Tunia A-ogin najah’ule 8-Douma’h bolnikho bang chun nalung ta’hsah hih-un, gamthip laiya kipatep nikhoa bangin; 9- Napu-napateuvin ei patep’un eideh’uve, kanatoh kathilbol amu’vin 10-kum somli sung in. Hijeh achu, hiche khang mite chunga lung ha’nga, ‘Amaho hi lungthim chavai ahiuvin, Hijehchun ,kalampi jouse ahepouve,’ kati ahi.11-Hiachun, kalungha’n jeh a kihahsel’a: ‘Amaho kacho’ldo muna lut louhe’l diu ahi,’ kati ahiye.
       (Rome 12 :1-2): 1- Hiche jehchun, sopite, Pathen hepi’na chengse jal’in natipumpiu chu gan-kihinglha theng le lahthei dol’in Pathen henga kipeuvin, tia katem nahiuve; hichu lunggil’a nahounau ahi. 2- Nangho’n hiche leiset cho’n hi jop dauvin, Pathen lungdei, apha le santheidol chule chamkimna chu naphotchet theina diuvin nalunggil in kisemthah sah’un, kikhelsoh-uvin.
       28. MIDANG NGAIDAM DING: (Matthew 6:14-15): 14-”Ajehchu, mi suhkhel na-ngaidam’ule vana um na-Pauvin jong na suhkhelnau ngaidaminte. 15- Mi suhkhel na-ngaidam lou vangule, na-Pauvin jong nasuhkhel’u ngaidam ponte.”
       29.HINKHO MAN DOL’A CHIHNA THU KISEI HO :
       ‘Proverbs’ : 1:7- Het theina dia amasa Pakai ja’bol ding ahi. Mi-ngol ho’n chihna adeipo’n, kichuh di’n jong adauve.
       19- Pum hat’a thil kila jouse ala-pa’n athilo’n, pumhat’a kivah ho aboncha chutisoh ahiuve.
       2:6- Chihna pe-ah Pakai ahi’n, hetna le thil datkhenje jong Ama a hung ko’n ahi. 7- Midih le kitahte Pathenin apanpi’n, ahoidam’e.
        8- Midang phat bolte Pathenin abolpha’n, ahenga kipelutte ahongbit jinge.
       6:6- Mithase’n sihmite umchan kihilna aneidiu ahi. 7- Sihmite’n lamkai, haosa, vaibol aneilou vangun, 8- nipi laiyin nehding akilhoh khomun, phalbia ding akikhol’ui. 9- Mithase jalkhuna itih geiya lum’a, itih phatle thoudoh ding ham? 10- “Chomkhat khut kikhoi tumin lulhuvah tadi’ng’e,” atin; 11- a-ihmut lanin vaichatna’n, sepaite milonvuh bangin, alonvuh jitai
       .9: 10- Chihna dia amasa Pakai najabol ding, Pathen hethe’m nahile ijakai het the’mna naneiding ahi.
       10: 1- Solomaon thuchih seiho: Chapa chingin apa kipana ason, chapa ngolin vang anu lung hesohna asopeh’e!
       11:25-Hongphal tahchu haochehcheh ding, midang kithopi nom chu min ama akithopi nom jing ding ahi.    11- Hetmanlouva kilam gou amang loijin, hahsa tah a kineidoh vang apunbe jinge.
       14:1-Numei chingin inche’n asempha’n, numei ngolin inche’n asusei.29- Milungneng chu miching ahi’n, milungchomin vang angol aphondoh ahobouve.
       15:1- Odam heova mihouvin lungsat jong adamsah in, opoh lenglunga kihounan mi aphin lunghange. 8-midihte taona Pakaiyin alung lhaipin, migiloute’n kilhaina gan that jongle athet bolbouve. 17- Kimitthip puma sathaotah ne’hsa’ngin, ki-ngailua anchetam neh ano’mjoi.
       16: 3 Nathilgo’n phatthei bohdin Pakaiya pe’n, chuteng nago’n chan lolhing ding ahi.        6- Kitahna le gunchuna’n mona jong aseltheiyin, Pakai thu ngai jal’in thilse akipeldoh theiye.    7-Mihem chunga Pakai alunglhai teng amelma to jong akijolsah theiye.
       17: 1): Insunga kinah-kibao puma golvah bolsangin, kichamdela an-gum neh atuijoi.22- Kipa’h jinga um hi damna ahi’n, lunggim jingjeng hi athi masap ahibouve.
       19:1-Ngol paopao sangin vaicha jongle kitah tah a um aphajoi.11- Miching alung hangvah po’n, min abolsetna kimumo sah hi loupina khat ahibouve.13- Chapa ngol’in apa sumangintin, numei phunche’l jong gotui vachetchut bep ahi.14- In-le-lou-le-gou hi pu le pa’a kilaso’n ahi’n, ji-numei chingtah kineikha vang hi Pakai peh ahi.   16- Pathen Danthu nit chu ahing sot’in, nahsahmoa bol’a vang thiloiding ahi.
       20:1): Judo’n anui nomin angol’e. Judo’n chu mingol ahi. 3- Mingol in kinel apanloiyin, miching va’ng akidalsei. 7- Mipa kitah,thildih bolchu achate din hamphat aum lheh’e. 22- Thildihlou chu lethuh di’n gotda’n, Pakaiya ngai lechun Ama’n sudihna’nte. 29- Khangdongte’n thahat ahoipin, tehse’n samka’n ahoipi.
       (21:9): Numei hanse’to in khat a chenkhom sangin, intingvuma pansat anomjoi        .17- Nopsah nom michu vaichading, ju-du le thaomedu haodoh louding ahi.19- Numei hanse, phunchel’to chenkhom sangin, hetphahlou nelgama chenma aphajoi.
       (22:1): Hao sanga minphat kilhenjoh ding ahin, sana dangka sanga mi lunglhaina-a umjoh ding ahi.
       (24:3): Chihna jal’a in kiche’ng theiya, hetthemna jeh a kiphutdet ahi. 4- Ima hetthem jal’in insung-indan jouse thil manlu tahtah le hoitattah in akijemsoh theiye.
       5- Thaha’t sangin chihna aphajoi; tahbeh in pumha’t sangin hetna aphachom’e.
       (28:1): Migilou chu min del hihjongle aja’mja’m jengin, midih vang sakeibahkai bangin ha’ngtah in apang’e
       .2- Gamsung khat achonset teng vaiho’m akikhel khel jengin,hinla,namkhat kiphudetna dingin lamkai ching, lung gelthem angaiye.
       9-Danthu juiloumi taona chu Pathen dingin thet umtah ahi.
       12-Midihte’n vai apo’hteng japi akipah thanomin,miphaloute’n vai aho’mteng japi akiselji tauve.
       14- Pakai thu nitjingpa nunom ding ahin, lungphoh be bo jingpa vang mangthah ding ahi.
7-Tolthat chun alha’nko akicho masah ahi, koima’n suh tang dale aphai.
       15-Chapang ga’hchah a suhdih hi thilpha ahin, achamchama kilha’n vang anu jumna aboldoh’e.
       17- Na chapa gahchah lechun nakithang-atpi theitah hinte. Itih in najumso ponte.
       18- Pathen gaothu seilouna a nampi amangthah jin, Pathen Danthu nit thempa vang anun nom’e.
       30.INSUNGA NUMEI DINMUN : ( Proverbs 31:10): Numei ji-phatah mudoh ahahsai! Akimudohle sanaje’m jouse sa’nga hoijo ahi.
       11- Ajipa’n akisonpi’n, vaicha tapo’nte.
       12-Ahinkho’n ajipa phatna ding abo’lin, setnading aho’lpi.
       15- Jingkah khovah masangin athoujin, a-inkote di’n an-ahonin, numei lhachate tohding ahil’e.
       20- Vaichate le ngaichate hongphal tah in apei.
        23-Ajipa min ahesoh keiyin, khopi sung lamkai khat in apang’e.                        26- Ching theitah le lung ne’min apaodoh in, mi ahil’e.
       27- Ongmanlou kiseimo jingin aumin, a-insung mite ngaicha’t ding thil ho avetup dimdem’e
.      28- Achate’n achunga kipana thu-jeng aseikhumun, ajipa’n jong apa’hcha lheh jeng’e.
       30- Vou jolsilsel hi kilhep lha’hna bou ahi’n, mel-hoi jong amang loi jitai; Pakai gingjing numei vang pacha’t chang jing ding ahi.

         31-Hichenu hi,atoh-ga achanlom aboncha’n peuvin, mitinin jabol cheh dinga lom numei ahi.

No comments:

Post a Comment