Changlhen Genesis 3: 15 & John 3:17
Genesis 3: 15 “Numeinu to kakidousah a, ama chilhah le nang chilhah kigalto ding ahi. Ama chilhahpan nalu avoh chip’a, nangin akhotaljum nachuhpeh ding ahi,” ati.
John 3:17 “Ajehchu, Pathenin Chapa chu vannoi themmo chansah dinga hilouvin vannoimite ama vanga huhhinga aum theina dinguva vannoiya ahinsol joh ahibouve.” ati.
Genesis 3: 15na ahi ‘GUL’ chu ahou ahi. ‘NUMEINU’ ati hi EVE ahi’n; ‘NANG‘ ati hi GUL chu atina ahi. PATHEN in EVE lhemlha’a GUL chu ahou ahi.
Hichelai hi Eden honsung ahinalaiye. Eden hona EVE (Numeinu) lhema GUL chu gul tahtah ahipoi. SATAN ahibouve. SATAN chu GUL lima che ahibouve.
Numeinu chilhah le Gul (Satan) kidou thu seina ahin, ‘Gul’ in numeinu chilhah (Jesu) khotal achuh ding (that joulou); numeinu chilhahpa, Jesu’n vang Gul lu avohchip (atha) helding ahi. Hichu Satan-gal nathapeh a nahuhhing tina ahitai.
Mihem huhhing ngai ahijeh in, Pathenin Amihem semsate mama mangchan huhhingna ding tohgon ahin neitai. Mihem anganse poi. Alhen Nam jong chu chonset hetdohna dinga bou asem DAN umna dia asem/abol ahi. Huhhingna kin chu Jesu Christa’n achaisa ahitai.
Ajehchu, Pathenin lei le van ana semin, Ama lim pu’n Mihem ana semin, Mihem chu punga tamtah hidin phatthei ana boh in,Hinla, Pathenin ajahda tah chu bolin,asempa dalhan chamlhat tah in ana umin, chalenao, son le pah tamtah neiyin, vannoi chu mihem adim tauve.
Vannoi mite chu jalen tah in, nom satah in aumun, koisem koisah ahiu jong ahepouvin, hinkhonom amang un, Pathen um le umlou hephalou, achonnau jong ase ha apha ham jong helou, anevin, adonun, akichengun, akichen sah un, akinop chep un, numei-pasal hina jong chu kichepna sangpen -kisuh lunglhaitona dia phapen le entertainment, enjoyment sang penin agelun, abol un ahi. Ju le sa aneovin,adonun, anop nop a aumu chu nomsa tah, khohelouleuva nomsa ahive.
Huhhingna chu ipi ham bon helouvu, Iti ‘huhhing angaichauve’ nati di ham?
Tu khang jong chuti ahi, Bazar ningkoi,hotel neochacha, Lamdukan ningkoi koi, Dukan hi-ngala kot kihongka behsehlou.
Gel in - Dukan kichehtah hochu, ‘min muhih khalente, kajohho hi, abonchan min mule’ tia hon thei chana kihongka a, Showcase hoitah taha akoi ahi. Hinla, Bazar/dukan hingal a, a kot kihong jap, kibonjap, akihon jongle kihongka behseh lou, ajoh jong kimu duhdah lou, kisel chipchep hokhun, hohdoh ngamlou akoi/joh ahi, Hichelaimun chu, Pastor, Houbung upa, Houina chenomdom ho, amaho nehle don, amaho bolbang bollouho munomlou ho umna mun, kikoi le kibolna mun ahije,
Gache khoh dantan !
Hiche lamsang na ngat a, gamla thima kona naga khodat lelea kona jong chu - mit salsala nahinvet uva, “ hichepa khun eihin mu’u hivehta,kavetda setset to, mikiphatsah, Pathen kihetsah, koima amunoma umlou, aseise keuseh hichu. Anehguh, amibolna ho koima ahaiya umlou. Achele, avalena chana amit tol lelentin, koisuhkhel kamudem tin khoda lele vehta. Hung naihenlang, amaidamtah khu haikeuva hin kisep le kati nave o. Kithidoh vah le phavehta” tia navet saluva, nahouset uva, nahahsel sel jengu hichu. Cheda jeng tang. Na vetnom louvu chu!
Mitamtah, mi umuma um, Houbung lah ajong pang, lamkaiya jong pang, mipha tamtah, hitiho lah a lha thouva, ase jong savallou tampi uma ahi.
Bible hi Pathen Lhagao thu ahin, Pathen Lhagao panpi louva hetthei ahipoi!
Masanga chu lekhabu dang banga kana sima, kana het ahi tua bou kahet doh ahi. Hijeh chun, Lhagao neiho hetna ka ngaicha’n,Tao-to thoa, Lhagao puihoina neiya sim le heho kithopi ngaicha’n, ‘Internet a course’ tampi, ningkuma konin kasimin, taona to thon; Pathen jalin tun vang masanga kasim le tua kasim chu sun le jan in kagel in ahi. Lhagaoto kithoa themcha, ama hinna khambep kisima hechen ho hi loupi kasa jotai.
Houbung lamkaiya kitung ho jong hi ‘tunthei ahijeh a kitung ahi, lhahsamna khat neijongleu lhinna anei jal’uva kitung ahive’ ti kamudoh tan; leiset lama chihna le thepna, haona le loupina sanga, Samuel Themgao koma Pakaiyin anasei banga Pathen ‘Polam velouva lungthim/lunggil vepa’ ( I Samuel 16:7) chun adeijoh, alhenjoh ho bou kilheng doh a , kitungdoh ahi ti Pakai yin eimu sah tan, Jana sangtah kaneiyin, ei Huhhinga , Ka leng le ka Huhingpu I-Pakaiyu Jesu Christa chu Kathang vah in ahi, Amen.
*** Tu’n vang Bible chang khat sehseh hea hinna nei, mantheitah tampi aume ti kahetai.
John 3 :16 “Ajehchu, Pathenin hibanga hi vannoi angailut ahin, koihile ama tahsan chan chu mangthah louva tonsot hinkemlou aneitheina dingin, Achapa changkhat chu apetan ahi.”
ti lailele hea -huhhingna changa ahinkho kilekhela, Pakai dinga hinkho pethenga tohdoh tampi neiya, Christa sepai phatah a pang vannoiya hin tampi aumtai.
Loupina Pakai chang ta hen, Amen.
Bible chang tampi het a manlou sangin, munkhat, munni bep hea hinna nei aphajoi.
Houbung lamkai, Bible chang tampi hea mi hilthem dehlou, achonna a jong sodoh joulou sangin, Bible chang khat lele hea, mi jong hil theiya; Bible asim poupoule hiche lai chang bou chu sim henlang; ama vang hil them hen lang, ngailutna neiya, Lhagao neiya, mi taopeh to tho ahi gam chengin pha jon tin, na tong jon te ti katahsantai.
Bible a munkhat beh a hi, “Pathen thu hetam ho, Bible themho anunom ahiuve, amahon van gam alodiu ahi” tia kiseina namu beh um? Chuti hile, insunga khat cheh beh hi Theology sima sola, ahungteng le insungpumpi eihilleu, insungmi kisohcha cheh jeng louding ham?
Achutile, Bible kichohjoulou, migenthei le lekhasim theilou ho khu iti sochat diu hitam?
Bible, Pathen thu hettam angaipoi katina vang ahipoi. Hettam ding aphai. Hinla, moh hettama hinpilou, man chahlou sangin, themkhat het a manchah le nit aphajoi.
Pathen helou, atahsanlou, thilbul-songbul, Milim le doi houho, le, Christian kahi ti ngal a Judon-sava, kinomchep ho khun-Pathen thu eihil henlang huhhingna lampi eihille tinte tia nagel em? Tilou diu. Nasei peh ding jong nom lou hel diu ahi. Ngaichatna him him neilou ahive.
***Bible a ‘vannoimite’ iti tengle ‘Pathen helou,houlou le Pathen deilou bol mite’ kiseina ahiji.
Hiche ‘vannoimite’ kiti hohi group chuomchomin khen’u hite :-
1. Pathen aume ti hea, hola. Mihem sanga thuneijo le thahatjo ‘Supernatural being’ aume ti hea, hiche ho chu Thingbul, Songkuo thema achengun, hicheho chu aki suhlunghanle, natna le hahsatna tampi eibolkhum theiyu ahi ti tahsana, houlungdam got jala Thingbul, Songbul hou tampi aume. THilha -sangah houho jong chuti ahiuve.
Hiche hohin, hitia Mongphung pou, Songpi, Khuhse, Gulpi, kol le ngum ham hou hokhun, Pathen ahimonge tia ahouvu ahipoi. Eisusente tia houlungdamna a houva, ganthisan thema kithoiji ahiuve. Hitia, adeibangu chu ahouho’u chun abolpeh lou tengule, pathen tampi ho lah a khat chun ahung suhmoji danin jong agelun, hiche jeh chun pathen tampi umin agel jitauve. Hichu ‘multi-god’ konna ahitai.
Chutichun, Nisachunga thunei pathen, Lhachunga thunei pathen, tuichunga thunei pathen, chihna lam-hetna lama thunei pathen, tin thil chomchom pathen umin ageljouvin, aban houvun ahi. Hiti hoa thempu jong chu achomcheh hinante. Chuti ahijeh chun, hinduho jong khun, Nisa pathen thempupa chu galhat pathen thempupa chu jana apen, angaina muna akibeltuouvin, akithokhom jiuve. Chule, Milim hou iti houkhu phatechan dong lechun, hiche lim keuu khu ahouvu ahipoi. Alimneipa Durga’ ‘kali’ hochu ahou joh u ahin, durga chu alim atun nauva chum ahungji atiuva ahoujiu ahi.
Hitia, pathen dihtah hihih jongle, pathen houva kipe le anatong, akipe doh hohi. pathen aume ti tahsanna nei ahiuvin, holjong aholun, pathen tahchu mulouva, kikhongdena, amuu le atahsanu chu dettah a tahsan ahiuvin. Hijehchun, Pathen tahbeh , lei le van sempa thu seipeh hi hahsa ahiuvin. Christa nungjuiya dia puilut jong hahstah ahi. Ajehchu tahsan bulphu kichehtah nei ahiuvin, atahsan dettah uchu kheldoh peh ding hahsatah jeng ahi.
Ama hokhun, hicheho sanga hatjo, hicheho jong jouthei pathen dangjong aumin aheuvin, hijong chu ahouvu tha thouvu ahi. Hetlou Pathen tia chanchom asekomu jong aumji. Ajehchu, a pathen houhon atup u ajolou teng le hiche pathen sanga hatjo jong chu umin agel jiuve. Hinla, hichu koi mong ahi ahedeh pouve. Ole, amaho pathen chomchom kisumoto hamtin jong ageljiuve.
Amaho hin, apathen hou houhi van le leiset chule, mihem senpa hidin ageldeh pouve.
Leiset sema Hindu hon ahet uchu, Vishnu, Tui pathen atiu khu leiset sem din atahsanun, mihem sendin atahsan deh pouve. Hijehchun, Hindu jong hi Christa hetsah thei thou ahiuve. Amaho chihna le themna, a philosophy’u chunga chea hetsahjou ahiule, tia Pathen khatseh THILJOUSE SEMPA PATHEN HETNA CHU JESU CHRISTA AHI tihi patechan kiseipeh theile Christa tahsana hung lutthei ahi cheh uve.
Keima gel danin vang, hitia milim hou Hindu ho hihen thingbul songbul hou, hindu behseh hilou, Gulthem, songko, kol ham, khuhse ham, gul ham hou ho, ganthisana hou hokhun Pathen tah hi ahoukhah lou laiyu ahol jing danun kamui.
Ajehchu, gantha, tjisana kithoina neiyu khu ‘ Jesu Christa’n, Ama thisanin eilhat taovin, tu’n, thisana kilhai ngaitalouva, Pathen Aman aalunglhaisah a, Ama ijuiyule Aman Pathen kom eilhut diu ahi tihi phatechan kiseichet peh henlang hile, tahsan unte kati ahi. Ganchaa kilhai khop a tamtah, tulai khangthah tamtah aum tauve. Thisan so ngailou ahi gel atamtai. Hitia kihilna akona puilut thei hiuvinte, Pakaiyin eipanpiule hijeng ding ahi.Hitia chu, eiho jong thingbul songbul hou ‘Animism’ inahiu jeh uva le ganthisana kithoite ihi jeh uva, Christa tahsanna a ana chuthei ina hiu ahi.
Hindu hohi Philosophy thuhtah nei ahi jeh un, ahahsa jeh e. Hinla, thisana kithoi sekhu ‘Pre-Christian’ - Jesu Christa’n lhatdamna na ahintoh ding tho jing nalai bou ahiuvin, Jesu Christa dou tahtah ahipouvin, amuloulai le aheloulai bou ahiuve.
Hicheho hin, chonphat ding, hinkho adih a man ding, pathen houding, adih a houding, houkin bolding, tolom pehding, pathen houna dia neigou tuoding, tohkhom ding, pathen houna a sa thading, gan thisan angaina a tuo ding, sum lepai angaina a tuo ding, thpha, chonphatna thupha sei ding, juiding, heng le kom ngailut ding, pathen le mihem jading, chonpha chun kipaman asan ding, toltha lou ding, jon bollou ding. Pathen houna mun houin, temple hoa ahithei channa cheding, houlhacha pastor, thempu, ho jong sum le paiya kithopi ding. Mi dang ding jong thilpha bolding. tiho hi sochatna, tahsa damna le gamsung damna a ageluva abolu ahi.
Lunghang hih unlang, hiche group ahin, Anu apa Christian hijal’a Christian hung hija. Houinkai gen ngai, judon motchon bollou, chonphatah, mihem hinna a paiding behseh umlou. Houinkai jong genngai, nehguh jong bollou, dumchep, taskap tijong bolbehseh lou, bollou jengjong tam. Mihil jong them.Chonphatna le pathen thu jong hea them. Thu le La ajong mantheitahtah Christian kiti tamtah jong ahuop tha ahi.
Ijeh inem itile, Hindu, hihen, thingbul songbul hou tampi, tua Buddhist kiti ho tampi jong khu tua eiho christian chonphatah a igel hou hin, chonphatna lam, nunchan phatna le thenna lama le pathen gin le jana, thilpha bolna lama pha poute. A houvu chu chonphat, thilpha, ‘ETHIC’ jui hithou ahiuve.
Vo, christian hija kigel nang ipi achomnahina nakihet em? Hitia chonphat, houinkai hat, pathenthu het le hilthem, judonlouva thilpha bolvanga sochat ding hile Hindu, Buddhist le adang tampi jong sohchalou diu ham?
Pakai Jesu’n Pharisai ho sanga nachonphat louvule van gam nalut loudiu ahi atichula em? Hinla, John 3: 16 achu “ Ajehchu Pathenin hibanga vannoi a ngailut ahin, koihijongle Ama tahsan chan chu mangthah louva tonsot hinkemlou anei theina dingin, Achapa changkhat chu apetai.” ati ahi.
Jesu chu natahsan le bou nasochat ding ahi. Hichu,
“Ajehchu, Pathenin Chapa chu vannoi themmo chansah dinga hilouvin vannoimite ama vanga huhhinga aum theina dinguva vannoiya ahinsol joh ahibouve.” (John 3:17 )ati ahi.
Eihon, aphachacha hi iseinom un, kipa le kinepna chacha hi iseinom jiuvin, Pathen ngailut le hepina, sochatna le kinepna ho iseinom jiuvin, ikinemun ilungu amonge. Aphai hinla, ahasatna ho jong seiding, hetding ngai ahi. Ahahsatna nahet loule iti anomlai chu namu thei di ham?
Changlhenna ahin, John 3:17v v akipen. Hichu hiche chang lailele hi tina ahi. Hinla, chang 18na jong nahettha a nanit loule chang 16na hi namu deh louding ahi. Hijeh chun, simthoutthou veh tang, ngaiyu hite.
Tu’n group chuom seitaute.- Abul lama iseihou,
Christian insunga kon hihen koi houva kon hile, achonna kibang. Pathen um le umlou jong donlouva, junom sanom ne, anopnop a chon. Jua kichem, sum kikap le kiveina chomchom bola, summuna ahipoule ju hihen meithal, lou dihlou, khamnathei chomchom, poison le bomb them, numeiya kichem-kijoh le umkhompi ho,
Thingnoimin, gunda, minei le gou anopnop a lah peh, ama phatchomna ding ahipoule mi that jeng. Politics ham, thingnoimi ham, business hama ama sumoho that jeng, ama hatna ding ahipouva, sum ham thuneina ham aneina ding ahipoule anopnop denga, nodoh a, bolgenthei, that jeng, mitcho elbaiya koijeng, mi neilegou suse jeng. Ama phatchomna ding ahipoule jat le jat nam le nam, group chuom le group chuom kinahsah jeng. Political party ahinna ham, Houlamkai ahina ham, Lamkai ahina ham poupou, Hou lamkai ahin a ham, Jat lamkai khosung haosa ahina ham asumo thei ho bolgenthei jeng, deldoh ham, bolgenthei ham, milungchom thingnoimi ham, galmiho ham koma seise deh a vetda sah a, densah, leusah, bolgentheisah, thasah jeng ham. Hitiho jouse chu group khat ahikit tauvin ahi.
Iti nagelui? June, jonthanghoibol, sumkap, thingnoimi. gunda le houlamkai, polics lamkai, haosa le adang konkhat group khat a iti nakoiham nei tiuvem?
Keikoi ahipoi. Ahiuva ahi.
Houlamkai hijongleu, Hou chu akiselnau ahin, Ahouvu chu Milim semthu tobanga Ama le Ama kihou, Loupina le Lalna, Thuneina le haona, sum le sel bou ahouvu ahin, Jesu Cgrista ahou pouve. Kichih theiyun. Lamkai chu milham sannga achung gihjo ahi. Jesu Christa mina nang le nang, thuneina le sum nahoukhah joh maithei ahi.
Chi lenam iseisei jengui. Tuchunga ithupiu jong, keisepa tailouse hi, namthu kijet tobang ahi. Hinla, Pathen sanga Nampi ngaisahjoh jong umthei ahi. Namphatna le hatna ding ahipoule tia boltheithei boljeng jong umthei ahi. Pathen ahouva, houna atoh jongle aChi anam ham phatna ding bou hola Pathen houjong umthei ahi. Hiche hochu, Milim houto ichuom ahipoi.
Isaiah themgao in anaseiye , Isaiah 64:6 “ Kabonchauvin miboh bepbep kahitauvin, Chule kathildih bolchengseu jong von kisuboh abang gamtai; kabonchauvin nathel bangin kapul gamuvin, kathemmona chengseuvin huilhoh in eilhoh mang gamtauve.”
apha ham tia ibol hou mihem mitmua phatah tah ho jong hi Pathen alung alhailoule ase tobang higam hel jeng ahi.
Nampi, chilenam ding igel nauva hin, lamkaite, Pakai Lhacha Lengloupi David in asei le agel chu geldoh ute. David in ‘ Tu’n kahetai, Pakaiyin amite, akhohsahna jal’a keihi Lenga eitun ahi’ atichu.
Hitia iseihou, vannoimite, moh nopchon hohin, Pathen hi ngaichatna himhim aneipuove.Huhhingna jong angaicha him him pouve. Asempau jong ahepouvin, hejong ahenompouve. Pathen chu asempau ahijong ahepouvin, ahehon jong imadin jong agelpouve. Chonset jong thina thei ahi ahepouvin, ipi chu chonset hija, ipi chu hinna hija, ipi chu huhhingna hija, iti- ipia kona huhhingna a um ngai ham jong ahepouve.
Ahetsah ding chu aheho kin ahi. Hijeh achu, amaho hi ‘huhhing ngaicha ’ tia igelule igelkheldiu ahi . Amavang ama hohi ‘huhhing ngai vannoi mite’ joh ahive.
Amahon ahinau akihet pouvin, achon danu hi tonsot thina lama chonna ahijong akihet pouvin, akihetsah louvule thi lo tei diu ahin, ahehon ihiluva, isochatsah diu ngai ahi. Mopohna eikipehnau thu ahi. Thunom ahipoi.
Ahin, tua isei houhi, kichat umtah ahiuvin. Amaho dia jong tijat um. Hitia aumu jingule mipi dinga jong tikat um ahiuve. Hiti hohi, christian hilou hihen christian amina hijongleu, adinmunu thakhat ahi. Pathen ahoujiji, houin akaijiji mana christian tahtah hilou ahive.
Ahin, hitia um hiche group a um hohi.Pathen hengala, chonphatna neiya kigel ho, van gama lut dia kigel ho sanga hinna lampi a puilut baijo ahiuve. Ijeh inem itile, amaho jong pha akisadeh pouve. Achonnau ajohsah tah jeh uva, tang theilou, chonset chun apuipeh jeng ahiuvin. Ajudonu, atolthau, ajonu, aguhchat u akisuhlou kom le anatpiu, hahsatna atopiu tamtah omji ahin. ASkhop choichoi komu aumjin, kihaile atinau veltampi aumjitai. Hinla, ahai theiji pouve.
Amaho bou hi, ithupiuva adoipau “Huhhing ngaicha vannoi mite” atiu hin ahuop ahi. Changlhen teni vang hin, Pathen hou, pha kisa ho jong ahop thai. Hijeh achu agoma kasei ahi.
Bible changlhen vekit taute.
Genesis 3: 15 “Keiman nangle numeinu kah a, Nang chilhah le amanu chilhah kah a kidouna kakoi ding, Amapa chun nangma luchang avohchip a, nangman amapa khotaljum navoh chip ding ahi,” ati.
Hiche Bible chang hi Gulthu kiseina ahin, thupi hi to akinaibehseh poi tithei ahi.
Gul hi Pathen thilsem ho lah a duha thuh pen kiti ahin,. Ahi mong in, gul hi a-op a kithol ganhing, agit beiya che lele tina ahi. Mihem jong a-op a akithol teng aguh a bolding khat aneiye tina ahi. Gucha chu a op a kithol in, agit beiyin aguh nom chu aguji. Gal bol jong a op a kithola agal abolji ahi.
Milim hou, Hindu, Buddhist, hole Christian chonpha kisa, Christa tonsot hinna tah neilou ho jong, pho ding, hildinga la mipha hingap, mibolbol boljing, chonpha, pathen thu hengal, phatecha huhhingna thu hilchah dinga jong, athu heten jeng, matkhah thei hilou ho jong hi, aop a kithol, gulbanga jonchih ahiuve.
Pakai Jesu’n, “Vo gulseson ho” tia apho ho khu mihem vetdia michonse ahipouvin, chonpha tahtah Pharisaiho ahiuve.
Langkhat a seidin , Thupi hin gong a, hiche Bble chang hinlheng ho jong hi gulbanga jonchih, a opa guhthimcha hung kigola sutoh ahiuvin; Chingthei tah a sei ngaiya ahi kit e, tijatjat um, kiseikhele eimandohlet jeng veh tau, katihi jalou nahisah uvem? Tija sasa kahin sei ahi. Hinla, thutah chu seiding, ngamtah a sei ngai ahi. Seikhel aumle Pastor ho, Houbung upa, Deacon ho le mipiten ei ngaidam diu kanomin, Pathen koma kataona jong ahi.
Chihthei angaidan dan hi, leiset chunga hinkho lam jot dan keu bon, USSR gam leiset chunga Super Power a hin tungdohpa Stalin in ana seidan in, mihem hohi “chemjam hemtah chunga lamjot ihiuve” atin ahi.
Leiset thil bolna abon a hahsatahle, Christa nungjuite hinkho hi man hahsatah, chonkhel bailet hijing ahi.
Hemchunga lamjot, Circus bol ho jong khun, balance apeh khel niu, hemchun a atjeng ji ahi.Hibanga chu, chingthei tah a hinkho iman louvule, makhel bailet ahi. Kipalna umjing jeng thei ahi.Iman themtheina diuva taoto thoa hinkho imandiu ngai ahi. Pathen Lhagao Theng puihoi louvin koiman amangthem theipoi.
Hijeh achu Pakai Jesu’n, “Kei louvin ima nabol theipouve’ ati ahi.
Ama lung deiya hinkho iman them theina diuvin, Pathenin A Lhagaotheng eipui hoisah jing tauhen, Amen.
Tua iseihou Pathen kiti donlouva um hohi abailam ahi kati lona chu seibeute.
Naosen hon - ‘Asan’ hi adeiyun, Mei jong asan jeh in adeiyun akhoi nom jiuve.
Lah tei agojiuvin, khoileo akah ding ahi ahepouvin, khoitei ago jiuve. Akhoile akah ding ahi hea koi ham? Nang, anu le apa, asanga lenjo, kho hejo chu nahi. “Boi, khoi hih in, hoi jongle khoi hih in, mi akah ji” tipeh ding nakin ahi. Hibanga chu, Pathen helou chu nahetsah ding nakin ahi.
Pakai Jesu’n Leiya alenlai chun, niseh in aseijuite akivoppin, Pathen thu ahillhangle joule , ahetthemlou hou jong achombeh in ahilthem kitjin,
Pathen koma ataopeh jingin, nitinin, aumnau achenau channa le athiltou, hahsatna munchom chom ho a umdan le thil umchan ho jouse amun poh le athil poh in Pathen thu nasatah in ahilin,
Ahuhhingin, tonsot hinna jong apetai. Ami huhingna tohga kichai chu athia ahung thodoh chun, Aseijuite le Ama thupha hea nit jousen Tonsot hinna anei thu ahilin. Ahinla, Galjona achan, Athodoh kit achun, Aseijuite koma kilah in
“Vannoi kajoutai, kipah tah le Lungmong tah in umthimbeh tauvin,Olmo lou helin kicholdo tauvin”,tin aseipeh poi.
Umthim dia sei sangin kipatdoha natong din Asol joi,
Matthew 28: 16 - 20 Chuin, Jesu ahenguva ahungin amaho chu ahouvin ajah uva “Van a le leiya thuneina jouse keima eikipea ahitai. Hichejehchun nang ho cheuvin, namtina mijouse seijuiyin gasemun, a-Pa, a-Cha, chule Lhagao Theng mina amaho chu Baptize gabol un; chule keiman nang ho kapeh thu jouse hi aboncha anit dinguvin gahil’un; chule veuvin, vannoi leiset kichaini geiyin keiman nang ho kaumpi nauve”ati.
*”Camp a kapangin, huhhing kakihettai. Sohcha kahitai. Kipah in lamlam jeng tang’e, seiding, bolding dang aumtapoi” tia i-um jeng diu ham?
ahiloule
“Lhatdam kakihettan, tohtheichan jong katong tan, jile cha jong kaneitan, Houbung lah ahin, kipah tah in um thim beh leng ahijengtai” iti diu ham?
Houbung Upa, Deacon hon,”Toh theichan kitongta, huhhing la kihita, akitoh jal a ba, Deacon, Houbung upa a eikipansahta hi, tu’n vang kathu thu’n vai hom ing ting,lungmong tah in umtang’e “ nati diu ham?
Pastor, Solchah ho,”Bible kisima, Degree jong kilata, hijeh a hiba, Pastor, solchah a kipangta,Thuseina phat eipeh seh ule seiying ting, tong dia eikiti chacha hi tongingting, thuneithei jong kihita, nomtah in umingting, vai homing ting hileng phatante” natidiu ham?
Tohphat vanga le chonphat vanga huhhinga um thei ham,?
Genesis 1:26 Pathenin ama lim le mel pu’n mihem anasemin.
Genesis 2: 7 mihem nahhom sunga Ahinna, Pathenin alhakhum in, mihem chu ‘Mihing’ asohtai.
Bung 2:16 Mihempa, honsunga thinga dang jouse nanehtheiding ahi. Hinla, Se le Pha hetna thingga vang na neh louhel ding, naneh nini nathi teitei ding ahi tin ana khamin ahi. Hichun, Numei sem ahihih aiye.
Bung 2: 21-22 Mihempa nahgu ladoh in aumpi ding ‘Numei’ sempeh in apetai.
Pathen alung alhai in,Bung 3 : 8 - mihemteni chu aviljingjin ahi. Hinla, Bung 3 :1 Gul in Numeinu alhemlha’n, Pathenin, nehloudia aseichu anetai. Ama nehkeu jong hilouvin, ajipa jong anehsah tai. Neh louding neh chu Pathen thu nitlouna, thupeh palkehna ahin,
Bung 3:8 hona konin akaidoh tai
Pakai chu ‘KDIHTAH, CHAMNA, TONSOT PAKAI’ ahi jeh in chonsetna chu atha tei angaitai.
‘Chamna’ kitihin ‘kidih tah a thutan, vaihompa, dat neilou’ tina ahi. Hijeh achu, ‘Naneh nini nathi teitei ding atijeh achu kidih tah a thu atana, atahsa that hih jongle alhagao athapeh a, a angsunga kona akaidoh ahitai, chonsetna a thi ahitai, mihem chu.
‘Tonsot’ kiti hi ‘akipat jong hetphah hilou, achaina jong hetphah hilou, asot mong asot lam keuvin igel’un, iseijiuve. ‘Tonsot’ ‘Ahibang hijingjeng’ tina ahi.Konta kivo henlang ‘teng’ titale ‘teng’ ati jingjeng, tangtalou, gingjingjeng’ tina ahi.
I-Pathen’uhi chutobang ahi.i Akikhel suh kikheltou hilou ahi. Atila pat hijing jeng, hijingjeng ding tina ahi.Alungset, angailutna jong abang hijing jeng ahi.
Pathen thupeh ngailouna chu chonset ahi. Chonset ga chu thina ahi.
Genesis 3:8 nodoh ahiu chu, Adam le Eve lhagaova thi ahi lhon tai.
Hichea Mihem lhuhna hi chomcha’n, phatechan veute
Bung 3 :8 na a Pathenin agavil hin, masanga jong aga viljing, akivoppi , akihoupiji tina ahi. Hichelaiya chu, Pathen jong amutheiyu, :Lhagao hinnanei. ‘Pathen hiina Lim le mel pu ahilhone.
Gul in theiga chu naneh neh lhonle ‘namit lhon chim ding ahi’ atipeh banga chu Bung 3:7 na hin anehjou lhon chun amitlam lhon akihohlhan, a sagoh keu chu akimu lhontai’ ati.
Hiche ahi, Pathenin akaidoh lhon masang, theiga anehneh lhona chu ‘thi-a’ ahilhontai, tina ahi. Lhagao mit ha chu bei ngala, chonset mit- a hahlhon ahitai.
Nilhahlamin, Pathen chun ahungvil lhon tai. Pathen husa aja lhonin, hinla, amulhon tapoi. Pathen chu agaokeo, ahusa, hui bangbep hija ahetlhon ahitai.
Pathen chu alung dongtai, ajeh chu amiteni’n, Ama Asempau amuthei lhon tapoi.
Hiche laihi kasimtengle, kageldoh aumji. Chapang khat hi athiin, alongdamsa chu jan khovah in, nungah-gollhang hon katoupiuve. Asotval phat in Anulepa kapkap jeng chu alelval lhontan, ihmudin kaseiyun, aihmu lhon tai. Jingkahh kho ahungvah thenin Ahcha ahung khong in, apa ahung thoutai
“Boi thoutan, ahintin........*****
3:9 “hoiya um nahim? 3:10 “honsunga 3:11” kon nasepeh
Hibanga chu, Adam le Eve chu, thi ahilhontai
Ahile, tua pathen he, chonpha kisah a, ihma bon kisukhellou, jula kadonpon, houinla kakai yin, houbunga kakipen, somakhat le adang ho kachoiyin, ipi chu kachonset pia, Pathen koma chonset kisih a ngaidam kathum ding ham? Penthah, huhhingna kihet chu ipi ham? nati em?
Nang sanga chonphajo, Nicodemus jong chun anati,Hinla Pakai Jesun ‘Mi tui a le lhagaova apenkit loule van gam alhung theipoi anati.
Mijouse Chonse ahitai
Adam le Eve chonset chu mijouse chonse ahitai. Ajeh chu mijouse hi amani son lepah ihicheh un ahi.
Rome 3:23 “Ajeh chu mijouse chonsea ahitai, Pathen loupina changlel ahiuve.”
Hichea ‘Pathen loupina changlel’ ati hi ‘Pathen Lim le Mel’ ( 1:26) alona lhon chu theiga anneh lhona ‘amitlam lhon kilehlha’ kiti achun hiche Pathen Loupina Lim le Mel chun adalhah lhon ahitai. Ason apah jouse jong ihitauve.
Mihemin Pathen mel amutheitapoi, Pathenin, amit lhagaova ahasah loule. Mungam jong umtalou, Israelten jong mungamlou.
Psalm 51:5 “ Vetan, themmosa sa a min eihin ahin, kanu oisunga chonsea kijil kahibouve’ tia David in asei ahi. Mijouse hi chonset a kijil, achonse ihisoh keiyui. Kisih a Pathen koma thupha nachoi loule lhatdam nachan theilouhel ding ahi. Miphatah nahithei ahinai, mihem dola. Kipa aume, hinla, Pathen koma, napenpi chonset thupha na thum loule o, na phatna jouse chu apanna bei hiding ahi, bolloi jengin. Nabola ngaidam nahitahle, hichea kona chu naphatna ho chu hung phachomintin, ga nahin neipaijeng thei ahi.
Asemsa, acha chu Pathenin angailu behseh jengin, Kidihna Pakai ahijalin, paidoh ta jongle ahuhhingna ding lampi apetpet in agongtai.
Bung 3:21 Achonset (jamo) puma chu Pathen anai ngam lhonlou amu phat in Pakaiyin, Savun alan asilpeh lhontai.
Jamo, Sagohkeo kihet chu ‘chonset kihet’ ahitai.
A sagohkeo, achonset lhon akihet lhona, akiphondoh lhona, “Kachonset jeh a namai kamu ngamlou ahitai. Kicha a kakisel ahi” ati ogin chu ngaiyun, sopite. Pakaiyin, hiche chonsetna kiphon gin chu ajah phat in alung asebehseh jengtai. Kitah Pakai ahijalin, thidia asei chu thi tajongle alung asen, chonset phonga aumchu Pakaiyin ahen; Savun alan, ajachatpi lhon jamo, Pakai anga ahung ngamlhonlouna laitah chu akhukhum tai, Achonset lhon chu Pakaiyin aselpeh, akhu khumpeh tai.
Pakai chu vahchoiyin um jing tahen, Amen.
Adam banga chu nachonset imlou, sellouva, Pakai koma “O Pakai chonse kahi, iti kachonset puma nakom kahin jot ding ham, nangkom hinjon hoi kahipoi, chonse kahi” natile Pakaiyin nahuhhing ding ahi
Hiche Savun chu ipi ham? Leisemtila pat akithatsa Kelngoinou kiti Jesu Christa chu ahi. Hiche laiya chu, Jesu Christa hin ‘Huhhingna nachu anatoh’ ahitai. Hinla, khonunga vannoimite mua leiset a ahungchai ahi.
Hiche thupi kithopi kisemna a kisei le tamtah in ina gel’u - ‘Pathenin amihem semsate mama mangchan huhhingna ding tohgon ahinneitai.’ tia kisei hi hiti joh hinte. Mihemte chu lhatdamna Natoh tongdia anagon hilouvin, Pathen lhatdamna natoh chu ahetdiu khoh ahin. Chule, asochat theina diuva chonset chu ipiham? Chonset kisih lou chun, hiche lhatdamna Jesu Christa’n atoh chu changtheilouding ahi ahetna diuva, chonset hilchen le mudohna dinga joh Mi , Noah, Abraham, Isaac, Jacob, Israelte Dan manga ana kaihoi ahi. Hichu, chonphatvanga hilou, lungset le ngailut vanga, Jesu Christa’n eilhat doh u hetchetna ding ahi.
Hijeh achu, Rome 3:20 Danthu juiya thilbola mi koima aang sunga them changa umlou ding ahi. Ajeh iham itile danthua chonsetna kihedoh soh ahi. Rome 7:7 na jong veleuhen, danthu chu chonset hetdohna ahi ati.
Tu’n veuhite ; Adam suhkhel jeh achonset a thi ihiu ahin, Jesu Christa jala lhatdam ichan’u ahi.
Rome 5:12 “Hiti chu ahin, mikhat jeh a vannoiya chonset lut, chule chonset jeh a thina lut ahi. Chutima chu, mijouse chonset jeah a thina chu mijouse chunga lhungsoh ahitai.”
Abanin, vekit ute : Pathen chu kidih ahijala, chonset chu talen amatsah, athatei ahi.
Rome 6:23 achun “ Ijeh ham itile, chonset man chu thina ahin; Pathen thilmohpeh vang chu Pakai Christa Jesu vanga tonsot hinna ahi.. {Rome 5:19 le Isaiah 5:6 jong ven}
PATHEN HIN EI NGAILUT NAU ALOUPI E
Bible in aseiye : Lungset mana tahsan vanga huhhinga uma nahitauve; hichu nang hoa kon ahipoi. Pathen thilpeh ahibouve. Koimacha kison theilouna dingin, hichu thilbol vanga hilou ahi. (Ephesus 2: 8,9)
Ajeh chu Pathenin hi banga hi vannoi angailut ahin, Koi hijongle atahsan chan chu mangthah louva tonsot hinna anei theina din a-Chapa chang khat chu apetai. Ijeh-inem itile vannoi themmosah ding hilouvin, Ama jeh a vannoi huhhinga aumtheina dia Pathen Chapa chu vannoiya ahinsol ahbouve.” (John 3:16-17)
Itahsan tei diu ngai ahi
Pathenin eingailuvin, ei huhhing tauve. Hinla, atahsan tei ngai ahi.Thusei tampi hin, kipana thu, huhhing ihinau thu kijet iseinom jiuve. Hichun, eikipa sah uvin, iki nemuve.
Hinla, ahahsatna le thohna ho jong sei le het ngai ahi, moh a hijeng hilouva, chonset chu ipi ham phatecha het ding. Chule Chonset chu thina ahijong het ding. Christa’n huhhingna kin chaita jongle nangman, nakisan loule huhhing nahideh lou ding ahi. Nabol loulaile tun bolin. Na penpi chonset le nitin hinkhoa nachonsetna phongin lang Jesu koma thupha choiyin, na leng le nahuhhingpu in kisanin; ama thupeh ho nit in. Chutile nasochat dhing ahi.
“ Ijeh ham itile, chonset man chu thina ahin; Pathen thilmohpeh vang chu Pakai Christa Jesu vanga tonsot hinna ahi.., Pathenin tonsot hinna eiteppeh ui, hinla ‘Jesu Christa atahsante’ bou ati ahi.(Acts 16:31 le Rome 6:23)
Jesu Christa, Pathen chapa changkhat seh chu eiho huhhingna din Cross a thin , athoukit e. Hichu natahsana nakisan ngai ahi.(John 3:16 le I Corinth 15:3,4)
‘Chonse nahi chu natahsan ding. Chule nachonset jeh a nathi ding ahi, hinla, nag thi ding khela Jesu chu Cross a thi ahitai’ tichu natahsan teitei ngaiya ahi.
“ Ijeh ham itile, chonset man chu thina ahin; Pathen thilmohpeh vang chu Pakai Christa Jesu vanga tonsot hinna ahi.(Rome 6:23)., Pathenin tonsot hinna napeh chu nakisan teitei ngaiya ahi.
Jesu Christa chu na Huhhingpu ahi natahsana nakisan teng, Pathenin nachonset a ngaidama, Acha dia nasemkit ding ahi.
Bible in aseiye, “Ahivangin Aman anasanga ama mina tahsan chan chu Pathen chate hitheina thu apetai”( John 1:12), chule, Vana tonsot a chenna ding inmun natep peh ahi (John 14:2,3).
Loupina Pakai chang ta hen, Amen.
Hetbe ding chu, Christian hi Hou(Religion) maimai ahipoi. Vannoi miten hou aneiyun, amaho banga eigel jeh uva hou tobanga kisei ahi. ‘Hou’ kiti hochun, chena dan lhongpi, mihem hon chonphatna dan agolton uva, hichu jui dihding ti ahi. Hiche ‘dan, chonphatna dan’ (Ethics) manna kiloikhomna ho chu ‘ism’ in akibelap cheh e’ Vetsahnan, Hindu houchu Hinduism akitin, hitia chu, Islamism, Buddhism, Jainism, Judaism, le adang dang ahiuve.
Christian ahin ‘ism’ aumpoi. ‘Christianity’ kiti ahijoi, hichu ‘Jesu Christa a hinna nei ho’, ‘Jesu Christa nungjui ho’ tina ahin- ‘Jesu Christa’ chu ‘hinna’ ‘hinna gui’ ‘hinna lampi’ ahi.
Sapaova seileng “Christianity is the way of life’ ahi.
Hiche thudol ahi seiding tampi, hetchet louva khoh tampi uma ahin, achom doma seingai ahi. Kiseibele tua ithupiu sanga ingainomule phamo kholonte.
Chule, Ithupiu bulpi, “A Pathen’u Pakai hikha nam mite anun nomui’ kiti hi boipi ding aumpoi.
Hichea, ‘P’ hi ‘P’ jong hithei’p’ jong hithei ahi. Masang lama isei bangun, pathen aume ti tahsana mihem atamjo ahi. Pathen jong anei cheh uve. Hinla, hiche laiya ‘Pakai’ ati hi tua eihon ‘Lei le Van sempa Pakai Pathen’ I-Pakaiyu Jesu Christa’n eihilu Chungnungpen Pakai Pathen hi a Pathena nei kha ho chu anunnom ahiuve atina ahi. Pathen dang - hindu pathen, Moab pathen, ho pathena neiho pathen chochu pathena neilouva; Israelten Pathena aneiyu, hiche Pathen. Hebrew paova ‘Yahweh’ atiuva, chujouva, Elohim’ ahintiu ahin. Kibang thouthou ahi. Hinla, Elohim’ kiti hi ‘Lord’ tia English a ahin leuva, eipaova ‘Pakai’ tia ahin leu ahi.
Houdang ho pathen khu amina aseiyuva, pathen ati jeng’u ahi. Hindu hon ‘Bhaguwan’ atiu khu pathen ‘god’ tina ahijengin, eihon Pathen khatseh itiu hi ‘Parmeswar’ akiti. ‘Lord’ ‘Pakai’ tivang hi Christian tailou amang monga umlou ahijeh a jong hi, Pathen chom ahina hetna a amanjiu hidanin akimun ahi.
Ahin, Lord kiti eihon Pakai kiti mandan vang hi’ kingapna monga nei’ ‘Ka Pakai’ tia ‘ mihem dang, napa ham, na sappa ham, napumpia naki ngaina jong chu leiset a na pakai ti thei ahin. Pathen vang hi mihem chunga thunei ahi tia mijousen ahouva, ama hisah le hetdol a chu Pathen a aneicheh ahi.
(From : KISUHHALNA KIKHOP 14th SEPT 2011,Songpijang Ch.Church a Kathusei ahi :L.K.Hengna)
No comments:
Post a Comment