Monday, 29 June 2015

HATMO LE JOA UM HI GALJONA AHI

Thuchih in ‘Tuikhanglen khu anempena aum jeh in, tuilong jouse alonglut in, alenpen ahilotai’ ati.
Mijousen hat ding anom cheh in, kinahna, kidelna, kidouna aumin athoh a, athia adimset in, leiset aboi jinge.  Keivang kaneova lhah ahatlou kahi kakihet in,  koimato ka kidellam kahepon, hijeh chun mi kathatlel tiding jong aumdeh poi. Hetthemlouva  ei kinahpigo aum  jongle eipanpia, eiseichetpeh ding Pakaiyin ahinsol jin, koiman ima eilo khapoi. Ka hatmo jeh in, mi eihechen jouse lungsetna kachangin,  eipanpi ding Pakaiyin eipe jinge. Hichan eihin puiya ka Pakai Pathen hi thangvah louthei kahipoi.  Hinla, hatlou le michonse akihijeh in, adingdolin, tuni geiyin, ka thangvah joupoi. (Nei ngaidamin ka Pakai Jesu).
Theology a kihilna kadeipen khat chu - ‘Ahechenpen kihisahloudia’ kihilna hi ahi.***
I-Pakaiyu Jesu hi Hatchungnung Chapa, Pathen ahi. Hinla, leiset a  ahunga ‘hatmo  le joa aum’ chu  ‘ahatna le agaljona’  ahi.

Saturday, 27 June 2015

NITININ PAKAI BEL IN


Pathen in nangailut kihet in. Itobangin chonset lang, hatmo jong lechun, Jesu lhatdamna kin bol jalin, Pathen in nakouve :
“Hung’un, tu’n athudol gelkhom’ute. Nachonsetnau thisan bangin san jongle, buhbang bang in bansah’inge.” ( Isaiah 1:18) tia asei hi kisanin. Taojingin, nitinin Ama houvin. Nasuhkhel jouse ngaidam thumin. Athu Bible sim jingin.
Akom bel jouse Pathen in adonda ngaipoi. Apanpina chan jing nadin kou jingin. Bible in aseiye :
       “Mu-theiya A-umpet hin Pakai chu hol’un; Naicha  A-umpet hin kou’vun.7-Mi-gilouvin achonna pailha hen, mi phalouvin alunggel-ngaito khel hen.Pakai lama hung kihei hen,chutile,Ama’n hepin tin, chule Pakaiyin lhingset’a angaidam ding ahi.” (Isaiah 55:6-7)
Itobang in hahsatna, lunggentheina, boina le kichat-tijat nei jonglechun, taonan Jesu kouvin, apanpina thum in, Aman asei hi geldoh in,
Tong gimte le pohgih pote kahenga hungun,Keiman choldo sah’unge! Ka namkoljon kilah’un pouvin, Keiya kihil’un, Keima lungnengtah le nunnemtah kahi, Keiya hinjouna nanei diu ahi.  Ijeh-inem itile, kanamkoljon apoh nop in, kapoh jong ajang’e,”ati. (Matt 11:28-30)
Hitia seiya hi nang le kei huhhingna dia hungthipa, i-Pakaiyu Jesu Christa ahi. Tohsa chunga pohgih aseina ahipoi. Lunggel ngaitona le chonset pohgih hahsa, lungdon-tijatna hoa pohgih hi asei ahi.
Hijehchun, nachonset pohgih jouse le na lungdon tijatna jouse chu akoma taonan phongdoh in, aman nagelpeh a na pohpeh ding le na ngaidam ding, na damsah dinngeh in.

Friday, 26 June 2015

PATHEN KHOHSAH THEIYIN UM JINGUTE

“Thil ijakaiya Pathenin Ama ngailua alung got bang tah’a kikou ho phatna dia na atohkhom iheuve.” (Rome 8:28) tia Bible in asei hi tahsanin. Hijehchun, vannoi chonchatvaina le Pathen deilou nopsahna le papsetna ho dalhau hitie.
 “Chutisa’nga aluchang hiya Christa chu thil ijakaiya ikhantouna diuva ngailut neiya thutah isei diu ahi;” : (Ephesus  4:15)tia Solchah Paul in eiseipeh uhi gel jing, I-Pakaiyu Jesu Christ nungjui ihinauva hin, Ama nunchanjom nom jingin, nitinin Bible simin, tao jing jengute.
       “Na kamuva konin thuse khatcha potda hen, amavang aja ho lunglhaina di’n khantou theina dinga akho’h dungjuiya thupha pot johen.” (Ephesus  4:129)tia asei hi bol jengute. Chujongle, tehse michingpa’n, kum tampi chihna kikhola eihilu jong geldoh kit’ute. Aman,
 “Jatoh louva mi donbut chu mi-ngol, miphin ahibouve.” (Prov.18:13) tia asei bangin, nitin hinkho manna ajong hin eima madondon seisangin, Pathen in adei athu hole midang phatna ding seijou hite.
Adeh in, Jesu Christa a Kipana Thupha hi midang seipeh in, thot jing joute.

Thursday, 25 June 2015

JESU CHU SATAN NATOH JOUSE SUBEIYA HUNGA AHI

“Pathen Lhagao chu keiya hin achenge, ajehchu, Aman migentheite kipana ding thupha seipeh dia thao einu ahi. Aman songkul ngahte koma chamlhatna thu, mitchote khomu ding,bolgentheiya umte lha-onga aum diu, le Pakai deichom channa kum hung lhunding thupha phongdoh dia eihinsol ahi.” (Luke 4:18 19). tin Jesu'n aseiye.

“Pathen in Nazareth Jesu chu Lhagao Theng le tha-hatna’a thao anu ahin …..chule, Pathen chu Ama’a um ahijalia thilpha bola vahlea, Diabol thaneina noiya umjouse aboldam ahi.” (Acts 10:38).
            Jesu’n mitcho, nangong, aphah, le natna chomchoma naho jouse aboldam tai. (Matthew 8-9). Athisa ho kaithouvin, thilha ho jong anodoh in ahi.
Pathen Lenggama iti hinkho manding dan mipi ahilin, thutah hilchetnan, tekahna thu le thusim chomchom amangchan ahi.Athuhil thupipen chu hiche hi ahi,

Wednesday, 24 June 2015

NA NGAILUPENPA LUNGDEIYIN UMLECHUN KIPAH JING DING NAHI

Pathen chu thiljouse sempa ahin; “Vah hung um hen” tia aseile Vah aumtai. Aumlouva kona thiljouse asempa chun, Ama khut tah a asemsa mihem hi angailu behseh in, chonset jeh a genthei le hahsatna tincheng athoh jingu le tonsot a thi-nina geiya jong athidiu anompoi.
Hinla, Mihem chu Pathen dounan achonsetai. Tuni geiyin jong Pathen lungdei tohjouding khatcha beh aumpoi.  Hijongle, Pathen in mihemte angailutna chu achultheipoi. Hijehchun, Achapa neisun Jesu chu mihemte chonset le chonset-a tonsot thina akona huhhing din ahinsoltai.  Pathen thilgon chu – ahinsol  achapa neisun Jesu tahsan jouse huhhinga umding, tonsot geiya Amato chengkhom dinga  akitep ahi.Hitia, Achapa Jesu le nang le kei chonset jeh a hungthi ahi tahsana kisan ding chu ‘Pa lungdei’ le ‘tohgon’ ahi.
“Pathen in vannoi angailut behseh jeh in Achapa neisun (Jesu) chu ahinpetai. Koi hile Atahsan chan chu mangthah louva tonsot hinna aneithei nading joh ahi. Ajeh chu, vannoi themmo channa dia Achapa chu ahinsol hilouvin, Ama jala vannoi huhhinga aumna dia ahinsol ahibouve." ( John 3:16, 17).
Hiche, Pa lungdei ‘Achapa tahsana Leng le Huhhingpu’a kisan’ chu nabolle chonset akona huhhinga naumding, Jesu mina nathum chan napeh ding ahi. Aumlou le mihem dia hitheilouhel jong napehthei ahi.

Tuesday, 23 June 2015

LHAGAO THENG PANPINA THUM JINGUTE

Hatmo le lhinglel kakisaji. Mibangin lhagaovin kihat henlang, Pathen manchah pha kihile katiji. Ka hatlou kagel komle thimbehcha uma thu jong seitahlouding, Houina jong che louding, thimbehcha umding katiji.
Hinla, Chonphatvang hilouva,ngailutna jala Pathen in, them eichanu ahi kageldoh kitjin; chule, Jesu hi  ‘Leng le Huhhingpu’ adia kisantheina tahsanna eipea jong Amatah ahi kahin kigeldoh kitjin, kipah loutheilou kahikitji tapoi.
Chubanin, jat lah a jat lhom le gentheipen nama peng, hiche nam sunga jong  alhasampen kahi vanga Pakai Jesu’n  eiholdoh khoh khoh a, tonsot geiya Amato hingkhomdia kinepna eipeh jeng a, ‘Tonsot Leng hidia Thaokinupa (Chrisa) Nungjui’ tia kikouna ‘Christian’ tia min eihet theiyuva, Angailutna eichana ka Pakai le Pathen chunga kipah-lou-theilou kahi eihin-geldohsah jitai.
Chutengle, houin a kachekit jitai. Pathen a kakipah-le, amiten amina alhatkhomnauva galhat ding ngaiyin kakigeljitai. Hichu, hatna thah kimuna din jong katahsane.  
Thimbehcha umding kati jongle, chengkhatbeh Pathen thu seidoh lou theilouvin kaumjin, kaseikit jitai.
Kei-she hilouva, mijouse jong, Lhagao Theng panpi louvin koiman ama hatnan Christian hinkho amangtheipoi tia Pathen thun asei kahin-geldoh kitjitai. Hijeh achu, Houbung kiloikhomna a cheleng hatna thah Pakaiyin eipente ti katahsanjitai.
Chule, hitia mihem lhahsapji hi hethema,  Solchah Paul in “..Lhagao Theng dimset un” (Ephesus 5:18) eitiu ahi eihin hetsahjin;  chule, hichu Jesu’n ahetjeh a, Ama tahsan jouse chu Pa’n Lhagao Thenga kona hatna apehdiu thu ana sei,
 “Lhagao Theng chu nachunguva ahungtengle thahatna naneidiu, chuteng Jerusalem,Judea le Samaria, vannoi pumpia Keima hettohsah a napan diu ahi” ( Acts 1:8) tia anasei eihin-geldohsah jin, ka lung ahung mongjitai.
Chutengle,: “Pakai, neiteppeh’u Lhagao Theng chun neichenpin, nei umpin, neipanpi jingin; nadeilamin hinkho neimansah in, ka Pakai Jesu minin, Amen” tia kataotengle, katahsa le ka lhagao alipdoh thah jitai..
Loupina pakai chang jing tahen.
Ijemtia, keibanga hatmokom nanei jengle, kei boldan hi pha nasah-leanaboljin. Ije natilou kah a hatna Pakaiyin nahinpeh jengthei ahi.

Monday, 22 June 2015

HUHHINGNA NGAICHA VANNOI MITE


Changlhen Genesis 3: 15 & John 3:17
Genesis 3: 15 “Numeinu to kakidousah a, ama chilhah le nang chilhah kigalto ding ahi. Ama chilhahpan nalu avoh chip’a, nangin akhotaljum nachuhpeh ding ahi,” ati.
John 3:17 “Ajehchu, Pathenin Chapa chu vannoi themmo chansah dinga hilouvin vannoimite ama vanga huhhinga aum theina dinguva vannoiya ahinsol joh ahibouve.” ati.
Genesis 3: 15na ahi ‘GUL’ chu ahou ahi. ‘NUMEINU’ ati hi EVE ahi’n; ‘NANG‘ ati hi GUL chu atina ahi. PATHEN in EVE lhemlha’a GUL chu ahou ahi.
Hichelai hi Eden honsung ahinalaiye. Eden hona EVE (Numeinu) lhema GUL chu gul tahtah ahipoi. SATAN ahibouve. SATAN chu GUL lima che ahibouve.
Numeinu chilhah le Gul (Satan) kidou thu seina ahin, ‘Gul’ in numeinu chilhah (Jesu) khotal achuh ding (that joulou); numeinu chilhahpa, Jesu’n vang Gul lu avohchip (atha) helding ahi. Hichu Satan-gal nathapeh a nahuhhing tina ahitai.
Mihem huhhing ngai ahijeh in, Pathenin Amihem semsate mama mangchan huhhingna ding tohgon ahin neitai. Mihem anganse poi. Alhen Nam jong chu chonset hetdohna dinga bou asem DAN umna dia asem/abol ahi. Huhhingna kin chu Jesu Christa’n achaisa ahitai.
Ajehchu, Pathenin lei le van ana semin,  Ama lim pu’n Mihem ana semin, Mihem chu punga tamtah hidin  phatthei ana boh in,Hinla, Pathenin ajahda tah chu bolin,asempa dalhan chamlhat tah in ana umin, chalenao, son le pah tamtah neiyin, vannoi chu mihem adim tauve.
Vannoi mite chu jalen tah in, nom satah in aumun, koisem koisah ahiu jong ahepouvin, hinkhonom amang un, Pathen um le umlou hephalou, achonnau jong ase ha apha ham jong helou, anevin, adonun, akichengun, akichen sah un,  akinop chep un, numei-pasal hina jong chu kichepna sangpen  -kisuh lunglhaitona dia phapen le  entertainment, enjoyment sang penin agelun, abol un ahi. Ju le sa aneovin,adonun, anop nop a aumu chu nomsa tah, khohelouleuva nomsa  ahive.
Huhhingna chu ipi ham bon helouvu, Iti ‘huhhing angaichauve’  nati di ham?
Tu khang jong chuti ahi, Bazar ningkoi,hotel neochacha, Lamdukan ningkoi koi, Dukan hi-ngala kot kihongka behsehlou.
Gel in  - Dukan kichehtah hochu, ‘min muhih khalente, kajohho hi,  abonchan min mule’ tia hon thei chana kihongka a,  Showcase hoitah taha akoi ahi. Hinla, Bazar/dukan hingal a, a kot kihong jap, kibonjap, akihon jongle kihongka behseh lou, ajoh jong kimu duhdah lou, kisel chipchep hokhun,  hohdoh ngamlou akoi/joh ahi, Hichelaimun chu, Pastor, Houbung upa, Houina chenomdom ho, amaho nehle don, amaho bolbang bollouho munomlou ho umna mun, kikoi le kibolna mun ahije,
Gache khoh dantan !

Sunday, 21 June 2015

JESU’N EIKOUVUI :

 Jesu’n  “Keima hi Lampi le Atah chule Hinna chu kahi, Keiya chelou chu koima Pa kom alhung theipoi.” (John 14:6):
Jesu’n ajah’uva, “Kei hi hinna changlhah kahi’n, kaheng hinjon jouse gilkel louding, chule Keima eitahsan chu dangchah kit louhelding ahi.(John 6:35)
Kut kichaini, niloupi ni’n, Jesu adingin o-ging tah in asamin, “Koi hile adangchah achu kahenga hung henlang donhen, Pathen lekhabu’n, ‘Keima eitahsana chu alungsunga hintui put’a luiya longding ahi’ atibanga um ding ahi,”ati.(John 7:37-38):
Pakaiyin aseiyin; “ Adangchah chanin hinjon’un! Sumbeiya kelthoh hon kichoh un neuvin! Lengpitui le bongnoi, hung kithal’un manbeiyin! Idia vanalouhel suma cho nahiuva, natohman jouseu oivanalouva sumang nahiuvam? Ngaiyun, kasei bol’uvin, antui pentah nanehdiu ahi. “Ngaiyun, kamite, chule hunguvin; nahinna diuvin kahenga hungun, mantih neilou kitepna nasempiuving ting, David koma katepsa phattheina peuvinge!”(Isaiah 55:1-3):

Saturday, 20 June 2015

PATHEN KOMA TONSOT ICHENKHOM THEINA DIUVA JESU HUNGA AHI

            Mihem lheplhah a aumniapat in, Satan thaneinan mihemte chunga vai ahom jingtai. Natna, gentheina, lungdon-tijatna,kinah-kisauna, thinagei aumoh tai. Mihem hinkho hi nopna tahbeh aumjou tapon, kineplelna le lungdonna aumjingtai.
Mihem in hahsatna totengle Pathen aholin, belding le apanpi ding tha-haat chungnung aholji. Pathen in asemsa mite genthei le tonsot geiya jong asempa, angailupenpa amuloudiu le amahthah diu anompoi.
Chule, Satan thilboltheina jouthei ding le Pathen vaihopna ‘Lenggam’ hin tungdoh dinga, amiten angailutna le apanpina ahinmu kitna diuvin, ‘HUHHINGPU’ khat eiteppeh un, Themgaote kama ana phongdoh tai. Pathen in thil jouse agongtup in, phat kitup chu alhinset phat in, eiteppeh’u HUHHINGPU Jesu chu ahungpeng tai. Hiche, HUHHINGPU hi Pathen Chapa changkhatseh ahin, phat akitupchet tah achu, Pathen in Achapa chu leiset a ahinsol ahitai.  Solchah Paul in ngeitah in eiseipeh uve :

Friday, 19 June 2015

PAKAIYIN AMA KOUJINGTE ADONDA NGAIPOI

 “Pakai chu Ama kou jouse kom anaiyin, Atah (Thutah) a kou ho kom  anaijin; Ama gingte ngaichat abulhit pehjin, akanau angailhajin, chule, a lhatdoh (sochatsah) ji.” (Labu-Psalm 145:18-19)
Nitin le phat tinin kou jing jeng in, chutile, keibon eisan banga le asanga nasajoa jong nasan ding ahi.

Thursday, 18 June 2015

JESU THOHNA IDAMNAU AHI HEJING HO DIM JING DIU AHI

  “Aman eiho thohding jouse athoh in, igimnadiu chengse apo jenge! Hichea jong hin athohna jouse hi Pathenin talen apeh danin igel tauve.  Ama chula eiho chonset jal’a mapu ahin, thilse iboljeh’uva min aden  ahibouve! Ama talen don eiho’n idamlo’vin, min ajepna chengse’n eidamsah tauve. Kelngoi vahmangte banga ideilam cheh a che’ah ihitauve! Ahin eiho tale’n donding Pakaiyin Ama adonsah in, I-thohdiu talen Ama’n athohtai. (Isaiah 53: 4-6)
Jesu’, eiho lhagaova damna dia atoh le athina hi geldoh jingin. Ajehchu, hiche hi eingailutnau photchetna nasatah ahi. Hiche hi nageldoh jing sungin, Ama na ngailutna le aathupeh nitnomna lhasam ponate. Chule, Aman eingailut banguva midang ngailutna jong naneisah jing ding ahi.
Hijeh achu, Pakai Jesu’n, “Nitin a cross kaput a eijuilou chu ka seijui hihoi ahipoi” tia asei ahi. Cross hi ‘athohna le athina’ hichu ‘chonset-gal ajona’ melchihna ahi.

Wednesday, 17 June 2015

KIGINMO HI LHEPNA AHI

Kiginmo hi lhepna phatah khat ahi. Dongma kiginmo hihen jicha kiginmo keuseh hi lhepna ahipoi. Mihem ama le ama kiginmo jong hi lhepna, mi-solouna ahi. Adeh a Lhagaova huhhigna chansa achan jong kigingmo vang hi lhepna nasatah ahi.
Christian tamtah in, Bible in aseibanga atahsanna, taona kilhana, chonset phonga, Christa akisan jouvin jong tahsan dettah aneiji poi. Kipana thah neiya, hinkhothah aman jing pet in jong hahsatna, lhahsamna ham ahinto tengle Huhhingna achan le achanlou jong akigingmo jitai.
Nang jong, hitobang ho banga chu nakipana le gunchuna jong hung chulthei ahi. Chutengle,  ‘Ole keihi pengthahlou jong kahi ham o?’ tia nakiginmo kom jong umthei ahi.
Hitia nakiginmo chu nang kiginmo na in kichai pontin, Pathen le athu Bible naginmona jong ahi kihet in. Nakiginmona akona chu, na lhempa chun napuimang peh a mahthana mun nalhut jengthei ahi kihet jingin. Taona le Bible simin phontho jingin.

Tuesday, 16 June 2015

BIBLE THA-HAT HEIN MANGCHA JINGIN

Jesu Christa a Pathen Ngailutna kilang le atahsan jouse huhhinga um ding thu ‘Kipana Thupha’ phongjalna ahi Solchah Paul hi Jesu sanga nem jep bou ahi. Paul sanga chungnungjo umlou ahi.
Chule, Pakai Jesu chun Pathen Lenggam thu ana seiyin, athia athokit ding le atahsan jouse huhhinga umding jong asei nai. Hinla, Jesu leiya alenlaiyin, a Houbung chu ana tungdoh hihlaiye. Athijouva le athokit jouva bou Houbung atundoh ahi.Hijehchun, Houbung kivaipoh dan ding le mipite tahsanna a akikaivopding danding jouse (Church doctrinejouseu) chule mimaljeng jong tahsanna hinkho danding Paulkoma hi Pakai Jesu Christa hi nana seipeh a, Paul in aphondoh hi.

Saturday, 13 June 2015

PATHEN LE MIHEM KHENA HI CHONSET AHI


            ‘Chonset’ in Pathen le mihem kah hi asunohphah ding le boina tamtah akoitai. Mihemte thusimlui ahin, hiche kikhenna hi semphat gotnan, mitamtah in pan alauve – Hou, naphatohna, chihgutna, chonphatna, le adang tampi), hinla, khatcha alolhing aumpoi. Geldan dihlouvin, itobangin, Pathen heng jotna lampi tampi aume tin mihemten gelin bol jongleur, adihtah khatseh bou aumin, hichu, Pathen Chapa Jesu Christa bou hi Pathen-to kijopmat kitna thei, (lampi khatseh chu Jesu bou ahi) ahi. Jesu’n aseiye,
“Keima Lampi, chule, Atah chule Hinna chu Kahi. Keiyakon tailouvin, koima Pa koma ahung theipoi” (John 14:6).
            Kum sang tampi sung hi Satan in mihemte hi suhset gamding ati ahitai. Gentheina, Dammona, Natna, thoh-hahsa, chule Thina asosah jinge. Pasal le Numei jou abolsah in, midang lhep chatvaina le guhchat abolsah jinge. Kidouna tampi asotan, chule, simjoulou mi akithat tan, chule, Damun meidil in mi simjoulou achesahtai. Meidil hi,
 “tonsot a dia mitmo meikong jing diabol (Satan) le ama vantilte ding kisem chu ahi” (Matthew 25:41)

Friday, 12 June 2015

NGAILUT NEI MI CHU PATHEN CHA AHI

‘Ngailut’ hi, ineidiu pipen in Jesu’n eihiluve.
Sum hi mimal hihen Houbung kivaipohna hijongle angaiye. Houbunga pankhom louvin, Pathen thu machalponte. Mimal in ipipen kitongdoh louding ahi. ‘Toh pha’  angaiye. Hichu, mihem, aphat le aphatlou kihetna ahi.
‘Houin kai’ angaiye, tahsanna lama khantouna ding le tahsan chankhom ngaiya ahi. Kiloikhom, hinkhom, pankhom hi Pathen lungdei ahi.
Hinla, ‘Ga’, Christa nungjui tahbeh jousen anei tei ding chu –
1)        ‘Ngailut’ – Pathen ngailut ding, midang jong ngailut ding;
2)        ‘Kipana’ – tonsot hinna le Pathen phattheibohna ho achan jala kipana anei jing ding;
3)        ‘Cham le lungmonna’ aneiding, hoikom –itobang mun le phat hijongle, Pathen in thiljouse hi apha dia abol ahi ahetding, chule, Jesu Christa jala tonsot hinna anei ahet jala jong ‘cham le lungmonna’ anei ding;
4)       ‘Lungnen na le thohhatna’ anei ding, itobang mun le phat hijongle;
5)       ‘Lungset le khotona’ mijouse chunga aneiding;
6)       ‘Mipha le phatnanei’ hiding, ijakaiya;
7)        ‘Tahsan um’ hiding, aboljousea;
8)       ‘Nunnemna’ anei chu mijouse het hiding, chule
9)       ‘Kitimthem’ mi hiding.
Bible in aseiye, “Lhagao ga chu Ngailut, kipa, cham le lungmon, thohhat, khotona, phatna, kidihna le tahsan um, nunnemna, le kitimthemna ho hi ahi.” (Galatians 5:22-23)

Thursday, 11 June 2015

AMA LE AMA KILHEM HO AVANGSE AHIUVE

Mi konkhat in ‘chonset kaneipoi’ atiji.
Bible in “Eihon chonsetna kaneipoi, itiuva ahile, eima le eima kilhemlha a ihiu ahi, chule thutah chu ilung sunguva umlou ahi. (1John 1:8)
Bible a ‘phondoh ding’ ati ‘Chonset’ hi nahinkhoa thil nasuhkhel chu kisei ahipoi. Adam (Pasal) le Eve(Numei) in asuhkhel jeh lhona Edena pat, athidia kikaidoh ahilhontan; eiho jouse jong hi Adam (Pasal) le Eve(Numei) akona peng, chonsetna guiya peng ihi cheh uve. Numei le pasal ‘chi’ kigoma peng ihi cheh ui, hichu ‘tahsa lunggul a kona peng’, chonsetga ihiuve. Hiche chonsetna chun Pathento eikhenu ahi, hichu Pathen lunghanna chu ahi. Hiche Pathen lunghanna akona ei lhatdoh thei diuva chu, ‘mihem lunggula kona hilouva Pathenna kona, Lhagaova kona peng’ bou chu ahitai. Jesu Christa chu ‘mihem luggula kona hilou, Pathen, Lhagaothenga kona penga’ ahi. Ama bou chun eilhatdoh theiyu ahitai. Cross in ei lhatdoh taove. Hinla, nachonset naphonna, thupha nachoiya, A anga nakuna, Ama Leng le Huhhingpu a nakisanle bou Ama lhatdamna nachan ding ahi. Hijeh chun, Pathenthu Bible in-

Wednesday, 10 June 2015

KIPANA THUPHA HI KITEPNA THAH AHIN HICHU KAMA PHONDOH TEI NGAIYA AHI

Pathen in mihemte dia anagon Jesu’n atoh molso huhhingna thupha hi Pathen in mihemte-to akitepna thah ahi.
‘Kitepna’ (Covenant’)  akititengle ‘kama phondoh’ na umteijia ahi.  Eden a chun Pathen in akamin aphongdoh in, Noah, Abraham, Mose le Israelte koma anaa phongdoh in, khangluiya ajona lamin Themgao ho kama jong ‘Christa’ (Messiah) hung ding thu amite koma ana phongdoh e. Chuin, Jesu kama ‘Kitepna Thah’ hi ana phongdoh in, seijuite le Solchah ho kamin aphongdoh e.
Mihem in jong hiche Christa a ‘Kitepna Thah’ hi akisan tengle ‘akama’ min aphondoh tei ngaiya ahi.     
Christian chu Jesu Christa ‘huhhingna chang’, ‘Jesus Christ a hinna nei’ ho ahi.Christian insungmi,Houbungmi le thilpha bol manna Christian hithei hilou.
            Bible aseiye “Nangman nakama ‘Jesu chu Pakai ahi’ na phondoh a, chule, nalungthima Ama chu Pathen in mithilah akonin akaithouve, ti natahsanle na sochat ding ahi.” -Romans 10:9.
            Hitia chu, hiche hohi nabolle Christian dihtah chu nahi -   
1. Pathen natahsana, chule Jesu Christa chu Leng le  huhhingpu ahi ti natahsan ding,      
2. Na chonset ngaidam nathum ding,
 3. Jesu Christa chu nakouva na Leng le Huhhingpu hidia na ngeh ding,
4. ‘ Jesu Christa chu Pakai ahi’ ti nakama na phondoh ding, chule, Pathenin Ama chu athilah a konin akai thouve’ ti lunggila natahsan ding ahi.
            Na chutibolle, ‘ mi penthah’ ‘ Christian dihtah’ nahi ahitai.

Tuesday, 9 June 2015

CHRISTAN DIHTAH IN HINNOPNA ANEITEIYE:

Christian dihtah chun hinkho hi nomtah le kipah a amending ahi. Ahinkho hi lungmonna le nunnopna hding dol ahi. Hinla,Christian tamtah hin lunggimna, kinepjoulouna, lungmonlouna, kichat le tijat puma um, nomloutah hinkho amang ji.
Ajeh ipi hintem? Ajehchu, aminmaiya Christian hija, Christian hi’na dihtah, Lhagao Theng panpina chu neilouva um jing nalai ahiuve. Bible in aseiye,
“Lhagao ga vang chu ngailut, kipa, cham, thohhat, mi khoto, phat, kitahna,
nunnem, kitimthem hiti ho hi ahi. Hitobang ho doudal ding Danthu aumpoi.”(Galatians 5:22-23)



Hiche hinnopna nei hochun hahsatna, lungdon-lungjinna,natna le gentheina tohpouve tina ahipoi.  Hinla, hitobang hahsatna, lungdon-lungjin le getneina tampi toh jongleur, lungdonval aneijipouve. Asunggil tenuva hin, lhamonna ding le kinepna ding ahinnei paijiuvin, lungdon-lungjin  le hahsatna hochu Pakai koma lhut in lungmonna aneipai jitauve.
Hinla, amin maiya Christian ho vangin themcha lungdon-lungjinna  le gentheina totengu joongle midang tokhahlou abahsah un, mivangse mongmong le kinepna neitalou bangin akigelun, hahsatna atohou chun setnan alhutji tauve.
Hitobang hi Christian tamjo hi ahi. Nang jong ‘hinnopna’ tahbeh chu naneiloulai jengle, kihetmosah  dajon-lang, taonan Pakai kom lhut jengin.
“Pakai, neingailut kahen, kadinga ka Pakai Jesu thijong katahsane. Hinla, lungmonna dihtah hi kaneitheipoi. Neipanpin”. Tin tao jengin. Chutile, aman napanpi ding ahi.

 Pakaiyin napanpi jing tahen.

Monday, 8 June 2015

BELIEVERS WILL FULLY UNDERSTAND GOD ONEDAY

God reveal Himself to us in two ways. One is called ‘General Revelation ’in nature’. God reveal His wonderful works, His mighty power and glory in nature for us to understand Him in some way.
The second is called ‘Special Revelation’ . God reveal His person, work, plan and will clearly in the Bible to make us understand Him and relate to us closely.
Even then, man can not fully understand God.  Because,  for human being, God is “transcendent” . This means, God is above and beyond  human understanding.  As such, it is impossible for us to understand Him and His ways, thoughts and mind.

Sunday, 7 June 2015

Lhagao Theng thahatna Thum jingin

Pathen in phatthei naboh jing nadin, Jesu minin nataona jousea  Lhagao Theng thahatna chu thum jingin!
Lhagao Theng hi Pathen thahatna ahi. Hiche Lhagao Theng hi Jesu Christa Leng le Huhhingpua kisan jouse Pathen in apeh thahatna chu ahi – tahsante  pan-hu, puidih ding, hilding le lhamon dinga apeh Pathen thahatna chu ahi.
Pathen in atoh ding jouse hi Lhagao Theng a atoh ahi imu’ve. Semtilin, “Pathen Lhagao chu tuipi thim chunga avahlei “ tin Genesis 1:2 achun akimui. Chule, Pathen in, "Eiho lim bangin mihem sem’ute" tin Genesis 1:26 achun aseiye; hichu, Lhagao Theng chu Pathen ahi kiseina ahi.

Saturday, 6 June 2015

JESU'N CHONSET APOMANG TAI

Aman eiho chonset jouse atahsaphe’n apo’n, thingpel chung geiyin apodoh in, chonsetna jousea ithiuva, themchanna a ihintheina diuvin aboltan, Ama kijepna maha’n eidamsah tauve. (1 Peter 2:24)
Nang chonset-la apohmang tah em? Ole nangin nakipoh jing nahlai em?
                Chonset napoh a, chonset in nasuhmojing nah lai-le Jesu kouvin, nahuhhing din taonan ngeh in. Chonset jouse apohmangsa ahi chu tahsan in akoma phongdoh in, hichu nang jong nachan nadin Jesu hi na Huhhingpu le Pakaiya nakisanna jong phongdoh in. Nitin chonsetna ho jong najopeh jing nadin Lhagao Theng tha-hatna achu napanhu jing din ngeh in.
Nangma tah in jong Jesu tahsana belje kihet in. Na chonset le na hen-oh jing lunggila na pohgih jouse chu akoma seplhan, Jesu’n aseiye:
“Tong gimte le pohgih pote kahenga hungun,Keiman choldo sah’unge! Ka namkoljon kilah’un pouvin, Keiya kihil’un, Keima lungnengtah le nunnemtah kahi, Keiya hinjouna nanei diu ahi. 30- Ijeh-inem itile, kanamkoljon apoh nop in, kapoh jong ajang’e,”ati. (Matt 11:28-30)
Hichea ‘tonggim’ ati hi English a ‘labour’ kiti hi aledoh’u ahin, ‘labour’ kiti hin ‘lunggela kisahlel, boipi, boina nei, lungdon-lungjin’ jouse kiseina ahi.
Chule, ‘pohgih po’ tia aleu hi English word ‘Heavy ladden’ ahi, hiche jong chu ‘lunggila lunggimna le boina gihsa, chonset pohgih le pohgih dang jouse jong aseina ahi.
Hijehchun, chonset le pohgih dang nanei jouse jong, taonan Jesu pedoh in,

Friday, 5 June 2015

VAN GAM LUTNA DIA BOL NGAI JOUSE JESUN NATOHCHAIPEH TAI


 Jesu’n michonse angailut ahi akiti. Chonpha louvin Pathen amutheipoi jong akiti. Jesu’n “Pharisees ho sanga nachonphat louvule Pathen Lenggam lutthei pouvinate” ati iheuve.
‘Chonphat’  kiti hi ipi ham?
Mihem in ‘chonphat’ itiu hi Pathen in ‘chonphat’ ati hito kibanga nagel em?
Akibahna aume. Thilphabol ahinai. Chule nun le khana phat jong ahi. Min “Min Pathen kahei. Jesu katahsan in, ka Huhhingpu le Pakai din kakisantai” tihenlang,phatna kiti neita hih-le, ajouva ahi. Hinla, mihem in ‘chonphat’ iti keuvu hin  Pakai Jesu sei ‘chonphat’ hi apha joupoiu.
Jesu’n, "Danthu le Themgao ho thusei sumanga hungin nei gel hih un, a bulhinsah a hung kajo bouve" ati (Matthew 5:17).
Hijehchun, ‘chonphat’ kihetna dia kipe Mose DAN le themgao ho thusei jouse nitsoh angaiye. Abana jong Jesu’n asei ‘Molchunga athusei’ (Matthew bung 5 apat bung 7 sunga kisei jou le adang ho) jouse jong hi nitsoh ngaiya ahi.
Theologian tamtah in “Mose Dan thupeh ahahsa valin koiman anit jou theipoi. Jesu thupheh Matthew 5-7 hi ahahsa cheh kit in koiman nit jou theiponte” atiuve.
Martin Luther chun, “Jesu’n Molchunga thu asei hohi ‘Mossisimus Moses’ (Mose thupeh chungvuma thupeh hahsa) ahi” ati.
Vetsahnan : Dan luiyin, “Mito jong hih in” atile, Jesu Dan in “Numei jonlunga vea chu ajonga ahi” ati.
“Na melma ngailun, na bolseteu phatthei boh un”; “Na khut langkhat in nakipalsah-le tanbong jengin”; “Namit in nakipalsah-le kaldoh jengin”; adang dang. Mihem jojat hilou ahi.

Thursday, 4 June 2015

KIPANA THUPHA HOPJAL HI CHRISTIAN JOUSE KIN AHI


Jesu Christa mi huhhingna thupha lhangsap hi Christian jouse kin ahi. Matthew 28:18-20 hi simin. Aseijui mi som le ni anaa solna ahin, abana ama tasante jouse jong asolna ahi. Solchah ho natoh (Acts) sim peh lechun, atahsan hung punna hi, atahsan masa ho, milham ho muntina vahcheh’uva, KIPANA THUPHA hi aachena chanuva aseiphong leuva, Christian hung machal ahibouve. Tahsan thudola boina anei khah tengule vang Jerusalema Seijuite ahung doh jiu ahi.
Hijehchun, nang jong, ipi Natohna nei jong lechun KIPANA THUPHA na homjal theiye. Natohkhompi, na school le College kai khompi ho houlimna in seipi jingin. Bible track, semin, ahiloule miho semsa ho holing lang na loi le nagol pejinlang simsah jin. Keima boldan khat – Hindi, Assamese, le adang Bible track hohi tahsanlou apao mang ho kavetsah in, “ipi kisei ham neisimpeh in” tia ngeh in kasimsah in kaledohsahji. Hitia chu, khatvei nahnah chu asimchai jengjiu ahi. Pathen in phatthei abohle atahsan jeng theiyu le avelsim kit theiyu ahi katahsane.

Wednesday, 3 June 2015

NITINA KIPATHU LHUT AKHOHJE


Kipaje heho hi mivangpha ahiuve. Mi thilkhat bolpeh inlang kipah hihle ipi nagel in; adang khat thil nabolpeh jal in nakoma kipathu hunglhut jingtale, alhut le alhutlou ho chunga na umdan chu kibang lou ding ahi.
Pathen jong chuti ahina aume. Kipaje heho chunga Pakai akipah e. Hijeh achu, Pathen in Psalms (Labu) jihpa kama aphondoh “kipathusei hi Maichama kilhaina phatah ahin, Keima eiki jabolna ahi” (Psalms 50:23) in aseiye. 

Tuesday, 2 June 2015

CHRISTA TO HINGKHOM HON LHEPNA AJO TEI DIU AHI


Jesu Christa-a hinna naneitengle, boina ding umtalouvin geldan. Ajeh chu, na kidoupi jing le Pathen doumah boljingpa Satan chun Pathento hinkho naman khom ding chu nomlouhel ahi. Amachun, na lhahsapna ho vegeuvintin, na lung lhahsah agot jingding ahi. Hitia chu, lhagaova na hatmona lai chachu mangcha a naloilhuh got jing ding ahi. Hitia chu aumtengle lunglha hih in. Chusangin, nalhahsamna chu kihet inlang, napanpi din, Satan jousa na huhhingpu Jesu Christa chu nahudin kouvin. Taona mang jingin lang, lhepna chu najopeh din kikouvin. Bible sim jingin, hiche kipuihoina simmun hohi sim jingin. Pathen in najoding kalval lhepna natosah louhel ding ahi tia Bible in asei ahi (1 Corinthians 10:13).