Saturday, 3 October 2015

Pakaiya kingaite san ding kipaman

(2 Tim. 4:6-8; I Cor. 9:24-25) Hb. La No. 112

          Hiche Bible chang’a ‘kipaman’ sanding thu kisei hi Bible chang muntam tah-a imuve. Hichea hetding chu, Jesu Christa tahsan jousen tahsan jala lungset man’a huhhingna (tonsot hinna) akisan diu thu hi ahipoi. Hiche ‘tonsot-hinna’ chang ho lah a Pathen lungdeiya natohpha tong hon ‘Huhhingna’ achan chunga jong tohphatman a kipaman asanbe diu kiseeina joh ahi.
‘Huhhingna’ hi koiman akilamdohthei hilou, tahsan jaluva Pathen lungsetna changa Pathen in manbeiya, natoh vang hilouva, eipeh’u (gift) ahibouve. Hichu, Jesu’n lhatdamna kin atohga chu, Ama tahsante Pathen in achan/apeh ahibouve.

‘Huhhingna’ chang jouse chun Jesu toh banga midang chunga atohson diu Pathen lungdei ahi. Huhhingna thupha heloulai hon ahetna diuva seipeh ding, tahsa le lhagaova panpina lam chomchoma aneidiu Pathen thilgon ahi. Hitia, natong ho, adeh a ahatoh ho chun ‘kipaman’ asan diuva Bible in eihilu ahi.
Huhhingna hi napha toh jal’a san ding ahile Christian hiloutampi, mihao-mipha, phatchomngai tampi jong changdiu ahi. India gama dinga jong, Ramkrishna mission, Swami Vivekananda mission le adang tampi ho natoh hohi India gama Christian migenthei hohin iphahna diu aumpoi.
Chonphat vanga ‘Huhhingna’ chanding hitale, Hindu chonpha ho, adeh a Budhist ho chonphatna hi iphahna diu umlou ahi.
Thupi tanni-le, amahon Pakai anga athilpha bol’u le achonphatnau phonguntin, changuntin, eiho migenthei koima panpi jouloute hi changpah louva i-um diu ahi. Hinla, chute ahipoi.
Natongpha le chonpha a Christa tahsana kisanlou ho vang chun, Pakai anga atohphatna hou jouse le achonphatna hou seiyin song jong leu chang deh lou diu ahi.
Aminin, Christian hihen lang, Pathen kinin kisalel’uhen lang,  “Keiho namin’a gaothu seisa, thilha nodohsa chule thil kidang bolsa kahi louvu ham ?” (Matt. 7:22 ) tithei jongleu, Christa tahsana kisang ahilouvu-le, Pakaiyin, “Keiman nang ho kahepouve” atipeh ding bou ahi.
Eiho migenthei hijongleu hen, Christa tahsana kisan ho avangpha i-hitauve. Ajehchu, chonphat vang hilou, natohphat vang hilouva, Jesu Christa tahsan jala huhhingna chang i-hi jotauve. Loupina Pakai changing tahen.
Kipaman jong i-santha thei nahlaiyu ahi. Hinla, hiche kipaman hi mohmaimaiya santhei ahipoi. Kamhat le seithem jal’a chanthei ahipoi. Koiham Pathen neltheiding ? Jou seithei ding koi umam?
Tulaiyin leiset chihna akhangtou tan thilbolna jousea koiman anel theilou din manchah kidang dang akimangcha tai. Koi tobang athilbol anatohna-a achan chunga lunglhai lou aum leh aphotchet na apet pet’a kivetsah jeng thei dingin thutanna dih (fair judgement) gontohsa umcheh ahi. Leiset chunga bon seihat’a ima akibol thei tah loule Pakai thutanna anga koiham themthu seingam ding le seithei dinga ? Dih tah-in kipaman sang ding hohin Pakai anga atohphat thu neocha jong seipou vinte. Seihih jongleu Paul’in Timothy henga alekhathot na-a, “... dih tah-a thutan Pakaiyin ...” (2 Tim. 4:8) ati banga dih tah-a sihnei, langnei chule maiphavet beihel’a thutan Pakai chun peh dinga agonsa ho chu apeh  jeng ding ahi. Hiche kipaman sang ding ho lah-a hi Paul’in iti jongle thon louva apan teiding akimu chetsa ahi. “... keima dinga themchan na lallukhuh chu koisa ahitai ...”
          F.J. Crosby, mitchonu labol, Hb. La No. 112 a chun hiti hin la anabol’in ahi.
Kipaman hom dinga Pakai hung teng,
Isan diu hinpo nantem ?
Itahsan jingu ahung tohna dem ?
Inga jing Pakai Jesun.
     Jingpi phalvah in hung kum khat tou hen,
     Eiho eihin koutau le ;
     Pakai anga inatoh ikum teng,
     Apha lheh-e tinan tem ?
          Hiche vahchoila ngeitah-a kon hin Pakaiya kingaite san ding kipaman thupi isei nauva geldoh ding tampi akilang doh-e. Hb. La No. 404 a chun ala hi kiledih jep lou jong hintin, “Kamin kikhum taime, huhhinga umdinga ?” tin isa jiuvin ahi.  Huhhinga umding le umlou ding thu-a boithei nalaiho ding chun kipaman san ding vang chu gamla lheh nalaiyin te.
          Paul’in Corinth mite henga alekhathot na-a chun lhaitet golseh-a lhaiya hatman san thu aseiye (I Cor. 9:24). Greekte hi kichep golseh-a thanom mi anahiuve. Paul teho nikho laiya hi Greekte vaihomna mun jousea hi amun amun’a kichep golseh hi anbol jiu ahi. Hiche nikho laiya hatman kipaman chu thingdo kikilmat’a lukhuh-a kisem mai mai bou anahi. Hichu chom louva goplha loiji ahitai. Hijeh-a chu Paul’in, “... hiche ho (golseh bol ho) hin kemmang thei lallukhuh sanna dia abol’u ahin, eiho-a vang kemthei lou ahi”  tia asei ahi (I Cor. 9:25).
          Leiset gam’a jong hoilai mun hijongle kipaman kihopna-a kipaman sang louva um chu da umtah ahi. Leiset thil’a kipaman san le san lou chu akikhetna umthou nante, hijongle hichu thupi tah ahipoi. Christian khat, huhhinga um jong la kihingal’a Pakai anga kipaman san ding neilou jeng ding chu lhaset umthou vinte. Phat inei nalaiyuve alhainom jouse dingin Paul’in, “... Hitia chu nasan theina diuvin lhaiyun,” tia Houbung mite atilkhouna hi geldoh-ute.
          Tulai dinmun’a themjilna lam (education field)’a kilhaitetna jong asang lheh jeng tai. Lolhin ding le lolhin lou ding thun koima akisalel tapon chule ipi division’a pachan ding ham tin jong themna sang tup ho aboi tapouve. Aboipi pen’u chu athem lah-a jong athem chungnung pen (topper) hiding bou min atup cheh ahitai. Hiche hi leiset’a themjilna lam’a lhaitet golseh thu ahi. Tahsan chate dinga boipi ding pen chu Paul’in asei banga Pakai anga nikhat kipaman sanding thu hi  ahi. Sanding kipaman keo hilouva, chenna ding Innom tah jong Ama-a kingaite Pakaiyin agonpeh-e ti iheuve (Jn. 14:3).
          Leiset chunga hoitilam hijongle kipaman sang jouse jong mohsan aumpoi. Natoh khat jeh ham, pachanna jeh ham ahiloule lolhinna jeh ham khat ahiteiye. Van’a kipaman sanna dinga jong damlai hinkho-a Pakai dinga napha toh jeh hiding ahi ti iheuve.
Nang jong Christa kisan nahitah-le, kipaman jong sangtei din, Bible a kisei thilpha hohi bolin. Pathen lenggam kihmachalna hoa thei chanin pangin. Na heng nakoma ngailut le panpina nei jingin.
Nasanloulai jengle, tuhin kisan in, chule aban tong jomin.
Pathen in panpi jingtan.
~~~


No comments:

Post a Comment